بررسي آيات تعاملات اجتماعي اسلام با اهل كتاب براساس نظريه كنش كلامي جان سرل با محوريت سوره آل عمران

نظريه كنش كلامي يكي از نظريات مطرح در زمينه تحليل گفتمان و متن‌شناسي است. اين نظريه كه شاخه‌اي از فلسفه زبان است به بررسي افعال و جملات در موقعيت‌هاي مختلف مي‌پردازد. كاربست اين نظريه جديد در تحليل متون ديني، افق جديدي را در برابر پژوهشگران اين حوزه قرار مي‌دهد. سوره آل‌عمران در رابطه با تعاملات اجتماعي اسلام با اهل كتاب موضوعات مختلفي را مطرح مي‌كند. بسياري از آيات اين سوره به بررسي ويژگي‌هاي فكري و رفتاري نادرست اهـل كتـاب در گذشته و حال مي‌پردازد. رويكرد اين پژوهش، توصيفي تحليلي است كه از الگوي كنش كلامي جان سرل براي تحليل جملات مربوط به اين تعاملات استفاده مي‌گردد. پيام اصلي آيات در قالب اين كنش‌ها، نظام ارزشي جديدي را بيان مي‌كند. خداوند همه پيروان اديان الهي را در تعامل با يكديگر به سمت و سوي وحدت اديان براي هرچه بهتر شدن جامعه، خواه به صورت توصيه، پيشنهاد يا حتي هشدار، ترغيب نمايد. غالب اين كنش‌ها به صورت غيرمستقيم است و به دليل عمق معاني جملات، براي برخي آيات مي‌توان چندين كنش را در نظر گرفت. نتايج تحقيق نشان دهنده آن است كه از ميان كنش‌هاي پنجگانه سرل، كنش ترغيبي و كنش عاطفي درآيات تعاملات اجتماعي اسلام با اهل كتاب به نسبت ساير كنش‌ها، وجه غالب است. دليل اين بسامد بالا، آن است كه تعليل توصيف آگاهي بخش از يك سو حاكي از آن است كه اراده الهي منطبق بر گفتمان ارشاد و ارتقاي فهم مخاطب است و از سوي ديگر نشان دهنده اين است كه گوينده قصد دارد تا مخاطب به بهترين نحو تعامل مسالمت آميزي با ساير اديان الهي داشته باشد. هدف اين تحقيق، تحليل آيات مرتبط با تعاملات اجتماعي مسلمانان با پيروان اهل كتاب در سوره آل عمران با تاكيد بر الگوي كنش كلامي جان سرل مي‌باشد.