بازخواني مواضع روحانيت در انتقال قدرت از قاجاريه به پهلوي

اين بررسي مي‌خواهد مواضع روحانيت را در فرآيند انتقال قدرت از قاجاريه به پهلوي بازشناسد. هدف تحقيق كندوكاوي ژرف در باب موجبات درگيري اين قشر ديرپا در پهنة سياست ايران از پيدايش سردار سپه تا برآمدن پادشاهي پهلوي است. پرسش بنيادين چنين است كه آيا روحانيت در بركناري سلطنت قاجار اثراتي اساسي و ممتاز داشت؟ در پاسخ، با بهره‌گيري از روش تحليل تاريخي و بر پاية فرآورده‌هاي پژوهش، مي‌توان گفت رضاخان در روند ريشه‌كن‌سازي قاجارها سه مرحله را از سر گذرانيد. در دو مرحلة آغازين، بيشتر كنش‌هاي روحانيت بي‌طرفانه يا انتقادي بود. ولي از فرجامِ بحران خوزستان، يعني آغاز واپسين مرحله‌، وضع دگرگون شد. ديدگاه مراجع كه بر لزوم تثبيت قدرتي متمركز براي حفظ كيان مذهب تأكيد مي‌كرد، غلبه يافت و بهسازي مناسبات با سيد حسن مدرس، رضاخان را در موقعيت برتر سياسي قرار داد. پيوند اين ‌هر دو تأثيري شگرف بر كاميابي آتي‌ او بخشيد.