پايش و ارزيابي عوامل خطر محيطي و مديريتي در بروز بعضي از بيماري هاي ويروسي خاص در برخي مراكز تكثير و پرورش ماهي قزل آلاي رنگين كمان (Oncorhynchus mykiss) كشور

اين مطالعه به منظور پايش و ارزيابي عوامل خطر محيطي و مديريتي در بروز بعضي از بيماريهاي ويروسي خاص ازابتداي سال 1396 تا شروع تابستان سال 1397 در يكي از مزارع پرورشي شهرستان فيروزكوه در استان تهران اجرا گرديد. بازديد از مزرعه هر ماه دوبار با رعايت كليه اقدامات ايمني زيستي به عمل آمد و برخي عوامل فيزيكي و شيميايي آب به صورت روزانه ثبت گرديد. نمونه گيري از كليه محموله هاي تخم چشم زده وارد شده از خارج از كشور و نيز از لارو ها پس از شروع شناي فعال و جذب كيسه زرده براي انجام تست RTPCR جهت تشخيص آلودگي هاي ويروسي بعمل آمد. آزمايش هاي ويروس شناسي، باكتري شناسي، انگل شناسي و قارچ شناسي در مزرعه پرورشي و آزمايشگاه انجام شد. تمامي مشاهدات باليني، ماكروسكوپي و ميكروسكوپي و نيز كليه عوامل مديريتي توليدي، بهداشتي، عوامل فيزيكي و شيميايي موثر در بروز بيماري هاي ويروسي بررسي و ثبت گرديد. در مشاهدات باليني از ماهي ها علايمي نظير كم اشتهايي، تجمع در حاشيه و نزديك خروجي استخر، لاغري، بيرون زدگي يك طرفه و دو طرفه چشم، تجمع و رسوب رنگدانه ملانين، زخم هاي پوستي، خونريزي در ناحيه بطني و چشمي، خون ريزي هاي سرسوزني در ناحيه بطني، مدفوع رشته اي، تلفات بالا و ماهيان در حال مرگ فراوان ديده شد. نتيجه بررسيهاي آزمايشگاهي نشان داد كه بچه ماهي هاي قزل آلا آلوده به ويروس IHN بوده و نتيجه تست آنها مثبت اعلام شد. اين بيماري موجب تلفات حدود 80% بچه ماهي هاي حاصل از تخم هاي چشم زده وارداتي شد. موارد تلفات ديگري نيز با علل متفاوت از جمله: حمله شب هنگام سمور آبي، تردد كاركنان مزرعه در ديگر مزارع و انتقال آلودگي، عدم ضدعفوني خودروها هنگام ورود و خروج و مسموميت شديد غذايي در بچه ماهيان ثبت شد. با توجه به نتايج اين تحقيق، دستورالعمل هاي علمي و كاربردي جهت كاهش مخاطرات محيطي و مديريتي موثر در بروز بيماري ها ارائه شد.