شناسايي و اولويت‌بندي فناوري‌هاي نوين در مديريت كتابخانه‌هاي عمومي ايران

هدف: اين پژوهش برآنست تا ضمن شناسايي فناوري‌هاي نوين قابل كاربرد در مديريت كتابخانه‌هاي عمومي، اولويت‌ كاربست آن‌ها در كتابخانه‌هاي عمومي كشور ايران را مشخص كند. روش: در مرحلۀ اول، ابتدا مبتني بر روش‌ مطالعۀ كتابخانه‌اي و مرور پيشينه‌ها، فهرست اوليه‌اي از فناوري‌هاي نوين قابل‌كاربرد در مديريت كتابخانه‌هاي عمومي و همچنين فهرست معيارهاي ارزيابي آن‌ها استخراج شد. به‌منظور اعتباريابي فهرست‌هاي اوليه، از دو روش كيفي مبتني بر اجماع ذي‌نفعان (پنل دلفي و گروه اسمي) با حضور ذي‌نفعان اصلي در كتابخانه‌هاي عمومي در حوزه‌هاي 1- بودجه و مالي، 2- مديريت و راهبري، 3- فناوري، 4- كتابداري، و 5- كاربر استفاده شد. در مرحلۀ دوم نيز به‌منظور ارزيابي فناوري‌ها مبتني بر معيارهاي ارزيابي، از روش «آنتروپي شانون» براي وزن‌دهي به معيارهاي ارزيابي و از تاپسيس گروهي براي اولويت‌بندي فناوري‌هاي نوين بر اساس معيارهاي استخراج‌شده استفاده شد. يافته‌ها: در مرحلۀ اول، فهرستي شامل 28 فناوري نوين قابل‌كاربرد در مديريت كتابخانه‏‌هاي عمومي و 27 معيار ارزيابي آن‏ها كه در سه سطح راهبردي (7 معيار)، فني و عملياتي (11 معيار) و كاربري (9 معيار) دسته‌بندي شده‌اند به دست آمد. در نهايت، فناوري‌هاي شبكۀ اجتماعي/پيام‌رسان، اينترنت مبتني بر فيبر نوري، سامانۀ عضويت فراگير كتابخانه‌هاي عمومي (كتابخانۀ متصل)، برنامۀ كاربردي كتابخانۀ عمومي بر بستر تلفن همراه و سامانۀ كتابخانه ديجيتال در اولويت‌هاي اول تا پنجم قرار گرفتند. اصالت/ارزش: با توجه به اين 28 فناوري نوين و همچنين توسعه و كاربست فناوري‌هاي داراي اولويت بالاي به‌دست‌آمده، مي‌توان سطح كيفيت عملكرد كتابخانه‌هاي عمومي ايران را در حوزه‌هاي گوناگون ارتقا داد. بر اساس نتايج، پيشنهاد مي‌شود تا نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور ضمن ايجاد زيرساخت‌هاي نرم و سخت براي فناوري‌هاي شناسايي‌شده، امكان‌سنجي طراحي و پياده‌سازي يا كاربست فناوري‌هاي داراي اولويت اين پژوهش را مدنظر قرار دهد.