دوگانه‌انگاري اعتماد به منابع خبري: كاوشي زمينه‌مند از فرايند فروكاست شايعه‌سازي و شايعه‌پذيري در ميان جوانان

امروزه انسان‌ها با زيستن در عصر رسانه‌اي و اطلاعاتي در معرض انواع اخبار و اطلاعاتِ به ظاهر واقعي قرار گرفته‌اند كه ماهيت شايعه‌‌گونۀ آن از چشم‌ها پنهان مانده ‌است. انسان‌ها اغلب در مواجهه با چنين اخباري بدون اعتباريابي، ‌به بازنشر آن‌‌ها در دنياي مجازي و واقعي مي‌پردازند كه مي‌تواند آسيب‌هاي امنيتي، اقتصادي و اجتماعي قابل تو‌جهي به همراه داشته باشد. از اين‌رو مقاله حاضر با هدف شناسايي عميق‌تر استراتژي‌هاي كاربران در مواجهه با اخبار و به‌ويژه  شايعات در دنياي مجازي و فرايند فروكاست شايعه‌سازي و شايعه‌پذيري با رويكرد كيفي و روش نظريه‌اي زمينه‌اي اشتراوس و كوربين انجام گرفته است. براساس نمونه‌گيري هدفمند، 24 جوان يزديِ فعال در فضاي مجازي مشتمل‌بر 12 مرد و 12 زن در پژوهش مشاركت داشته و روايت‌هاي آن‌ها مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار گرفته است. فرايند گردآوري داده‌ها به صورت همزمان با تجزيه‌و‌تحليل آن‌ها در سه مرحلۀ كدگذاري باز، محوري و گزينشي انجام شده است. يافته‌ها حاكي از پديدۀ مركزيِ دوآليسم اعتماد به منابع خبري اعم از ملّي، غيرملّي و مجازي است كه كاربران بر‌مبناي اعتماد قوي، ضعيف يا فقدان آن و ساير شرايط زمينه‌اي و مداخله‌گر در مواجهه با اخبار و شايعات، استراتژي‌هايي اعم از اعتبارسنجي استقرائي منابع خبري، پيگيري اخبار از منابع موثق، بازنشر سنجيدۀ مطالب معتبر و اپوخه شايعات را به‌كار مي‌گيرند. در‌نهايت به‌واسطۀ زمانمندي شايعات، آموزش سواد رسانه‌اي، احتمال داغ بي‌اعتباري و غيره و استراتژي‌هاي نام‌برده، پيامدهايي چون فروكاست موقت بازديدهاي شايعه‌سازان و مسكوت‌شدگي شايعه مجال بروز خواهد يافت.