اختيارات دادستان ديوان كيفري بين‌المللي در آغاز فرايند ارزيابي مقدماتي

ديوان كيفري بين‌المللي قادر نيست به تمام جرايم داخل در صلاحيت خود رسيدگي كند. گزينش كردن قضايا براي انجام تحقيقات از اختيارات دادستان ديوان است كه طي فرايند ارزيابي مقدماتي صورت مي‌گيرد. در اين فرايند معيارهاي سه‌گانۀ صلاحيت، قابليت پذيرش و اقتضاي عدالت مورد بررسي قرار مي‌گيرند. با اين حال دادستان مايل به تعميم اختيار بررسي اين معيارها به پيش از ارزيابي مقدماتي است. بر اين اساس، دادستان ديوان نه‌تنها قضاياي شناسايي و يا ارجاع‌شده را در مرحلۀ ارزيابي مقدماتي براي ادامۀ تحقيقات مورد غربالگري قرار مي‌دهد، بلكه اقدام به گزينش‌‌كردن قضايا براي آغاز خود فرايند ارزيابي مقدماتي نيز مي‌نمايد. اختياراتي كه به‌صراحت در اساسنامۀ رم پيش‌بيني نشده است. اين پژوهش با روش توصيفي و تحليلي و از رهگذر بررسي اسناد حقوقي حاكم بر ديوان در كنار ارزيابي عملكرد دادستان ديوان در مقام پاسخ به اين پرسش است كه چنين اختيارات موسعي براي دادستان ديوان قابل‌شناسايي است يا خير؟ پاسخ آن است كه اختيار دادستان براي آغاز ارزيابي مقدماتي تنها محدود به بررسي مضيق معيار صلاحيت با هدف كنار نهادن جرايمي است كه آشكارا از صلاحيت ديوان خارج هستند، اما در غير اين مورد، دادستان ملزم به آغاز ارزيابي مقدماتي مي‌باشد. همچنين به‌دليل كار‌كرد مهم ارزيابي مقدماتي در مقابله با بي‌كيفرماني در آغاز‌كردن آن نبايد رويكرد محافظه‌كارانه اختيار شود. توصيۀ اين مقاله آن است كه مرحلۀ پيش از ارزيابي مقدماتي بايد به رسميت شناخته شود تا امكان ضابطه‌مند شدن آن فراهم شود.