تحليل عوامل اثرگذار بر توانمندسازي كارآفريني زنان روستايي سرپرست خانوار در شهرستان سراب

مقدمه و هدف: بي توجهي به پيشران هاي اصلي تأثيرگذار بر توانمندسازي زنان روستايي، خصوصاً در بخش اشتغال و كارآفريني، هميشه بر پتانسيل هاي اشتغال زايي، ظرفيت هاي روانشناختي كارآفرينانه و جايگاه واقعي زنان در توسعه فرهنگي اجتماعي و اقتصادي يك جامعه روستايي سايه افكنده است. لذا بهبود توانمندسازي زنان روستايي، به‌عنوان يك عامل كليدي در كاهش شكاف هاي جنسيتي و يكي از اركان مهم توسعه يك جامعه روستايي است. در اين راستا، هدف تحقيق در قالب 10 فرضيه اصلي، تحليل عوامل مؤثر بر توانمندسازي كارآفريني زنان سرپرست خانوار در روستاهاي شهرستان سراب بود. مواد و روش‌ها: اين مطالعه از نوع تحقيقات توصيفي تحليلي بود كه به شيوه ميداني انجام شد. جامعه آماري شامل كليه زنان سرپرست خانوار (6101 N=) در روستاهاي شهرستان سراب بودند كه به روش نمونه گيري چند مرحله اي تصادفي با انتساب متناسب، تعداد 363 نفر از 18 روستا و 5 دهستان (دهستان هاي رازليق، 77 نفر، حومه، 100 نفر؛ ابرغان، 96 نفر؛ اردلان، 46 نفر و آلان برآغوش، 43 نفر) به‌عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. تحليل فرضيه هاي تحقيق، با استفاده از مدل‌يابي معادلات ساختاري به روش PLS و با كمك نرم افزارهايSmartPLS نسخه 3 و SPSS 22 انجام گرديد. ابزار تحقيق، پرسشنامه ساختارمند بوده كه براي بررسي روايي ابزار تحقيق، از روايي همگرا (با كمك AVE) و روايي تشخيصي و براي پايايي ابزار تحقيق از مقادير بار عاملي، پايايي تركيبي (CR) و مقدار آلفاي كرونباخ استفاده شد. يافته‌ها: نتايج مدل يابي معادلات ساختاري نشان داد كه در زمينه اثرگذاري مستقيم بر توانمندسازي كارآفريني زنان روستايي، به‌ترتيب اولويت، عوامل پتانسيل هاي اشتغال زايي، مالياقتصادي و فرهنگي اجتماعي تأثير مثبت و معني داري داشتند؛ اما تأثيرگذاري عامل روان شناختي بر توانمندسازي كارآفريني زنان روستايي معنادار به دست نيامد. همچنين، مهم ترين عوامل اثرگذار بر توانمندسازي كارآفريني زنان روستايي به‌واسطه نقش ميانجي پتانسيل هاي اشتغال زايي (اثرگذاري غيرمستقيم)، به‌ترتيب اولويت، شامل عامل هاي روانشناختي، مالي -اقتصادي و فرهنگي -اجتماعي بوده است. نتيجه‌گيري: مدل مفهومي تحقيق توانسته است در سطح مطلوبي عوامل اثرگذار بر توانمندسازي زنان روستايي را تبيين كند. با آنكه عامل روانشناختي اثرگذاري مستقيم و معني داري را بر توانمندسازي كارآفريني زنان روستايي نشان نداد؛ اما به‌واسطه متغير ميانجي پتانسيل هاي اشتغال زايي، بيشترين تأثير (0/131) را در مقايسه با متغيرهاي مالي - اقتصادي و فرهنگي - اجتماعي بر توانمندسازي داشته است. ارتقاء توانمندسازي رواني و تشويق زنان روستايي از طريق برنامه هاي آموزشي در زمينه بهبود ظرفيت هاي روانشناختي زنان در اشتغال و كارآفريني، سامان دهي شرايط مشاركت هاي بيشتر اجتماعي و اقتصادي زنان روستايي در برنامه هاي توسعه روستايي و كارآفريني، تقويت صندوق هاي اعتباري، ايجاد بازارهاي محلي با مشاركت حداكثري زنان روستايي و حمايت از كسب و كارهاي كارآفرينانه آنان مي تواند بر بهبود توانمندسازي شان اثربخش باشد.