تحليل موانع ايجاد و توسعه كسب وكار توليد گندم ارگانيك و ارائه راهكارها: مورد مطالعه گندمكاران استان مركزي

مقدمه و هدف: كسب وكارهاي كشاورزي متعارف به علت استفاده بيش از حد از نهاده هاي خارجي تهديد كننده خدمات اكوسيستم، سلامت محيط زيست و حيات بشر هستند. پافشاري بر ادامه اين نوع كسب‌وكارها از يك سو معاش پايدار مردم روستايي را به خطر انداخته و از سوي ديگر حيات و سلامت جامعه شهري را نيز تهديد خواهد كرد؛ لذا براي مقابله با اين تهديدات پيشرو ايجاد و توسعه كسب وكارهاي كشاورزي مبتني بر رويكرد ارگانيك ضرورتي اجتناب ناپذير به حساب مي آيد. پژوهش حاضر به دنبال اين بوده تا ابتدا چالش هاي ايجاد و توسعه كسب‌وكار توليد گندم ارگانيك را شناسايي و اولويت بندي كند و سپس راهكارهاي مناسب براي برطرف كردن اين موانع و چالش ها را معرفي كند. مواد و روش ها: مطالعه حاضر براي شناسايي و اولويت بندي موانع و راهكارها از تكنيك دلفي بهره گرفته است. با استفاده از روش نمونه گيري گلوله برفي، تعداد 21 نفر از متخصصان جهاد كشاورزي استان مركزي به عنوان خبرگان مشاركت كننده در دو مرحله اجراي تكنيك دلفي انتخاب شدند. داده هاي حاصل از مصاحبه نيمه - ساختارمند مربوط به مرحله اول با استفاده از تكنيك تحليل محتوا كدگذاري و طبقه بندي شدند و سپس در قالب پرسشنامه طيف ليكرت تدوين و براي تعيين ميزان اهميت، مجدداً براي پاسخگويان ارسال شدند. براي پايان دادن به مراحل تكنيك دلفي از شاخص ضريب تغييرات و براي اولويت بندي متغيرها از شاخص وزن نرمال شده بهره گرفته شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه فقدان سرمايه اوليه، فقدان حمايت دولت از توليد گندم ارگانيك به دليل غلبه سياست خودكفايي، بازاريابي نامناسب، دانش و مهارت ناكافي و انگيزه پايين كشاورزان در كنار دوره طولاني گذار به كشت ارگانيك و نبود پوشش بيمه اي مناسب به ترتيب به عنوان مهمترين چالش ها معرفي شدند و مواردي چون تشكيل تعاوني توليد گندمكاران، پرداخت تسهيلات كم بهره، آموزش و ترويج، بيمه محصول و خريد تضميني در كنار عرضه نهاده هاي مورد نياز به ترتيب به عنوان مهمترين راهكارها معرفي شدند. نتيجه گيري: در مطالعه حاضر مشكلات اقتصادي و سياستي يعني سرمايه اوليه ناكافي و فقدان حمايت دولت از توليد گندم ارگانيك به دليل غلبه سياست خودكفايي به ترتيب به عنوان مهمترين چالش هاي ايجاد و توسعه كسب‌وكار توليد گندم ارگانيك معرفي شده اند. چالش هاي ديگر، از جمله مشكلات بازاريابي، شناختي و روانشناختي تحت الشعاع اين دو مسئله شكل گرفته و در جايگاه هاي بعدي قرار گرفتند. نكته جالب توجه اين است كه با توجه به چالش هاي مطرح شده، يك راهكار اجتماعي يعني سازماندهي گندمكاران در قالب يك تعاوني توليد به عنوان اولين و مهمترين راهكار براي مقابله با چالش ها معرفي شده است؛ به طوري كه ساير اقدامات ديگر مانند پرداخت تسهيلات، برگزاري دوره هاي آموزشي و ترويجي، بيمه محصول، خريد تضميني محصول و تأمين و تهيه نهاده ها در بطن آن و از طريق آن تسهيل، تسريع و اجرايي مي شوند.