تشكيك‌پذيري انگاره تشكيك وجود در ديدگاه آقاعلي مدرس

حكيم آقاعلي مدرس طهراني حكيمي نامور و نوآور در فضاي حكمت متعاليه است. تحكيم مباني و نتايج استوار بر روش كاربست عقل و نقل، از امتيازات معمول در آثار آن حكيم ماهر است. «مماشات با قوم در بدايات و افتراق در نهايات» رويّه برجسته‌اي است كه او در آثار خود پيموده تا روش صدرالمتألهين را با عنايت تام پاس داشته باشد. اين رويّه سبب اشتباه از سوي برخي پژوهندگان شده است. آنان در مراحل اوليه نظرپردازي وي متوقف گشته و نتوانسته‌اند به مراحل نهايي حكمت متعاليه راه يابند و دچار تحريف در بيان مواضع و رهيافت‌هاي اين حكيم عاليقدر شده‌اند. مسئله «تشكيك وجود» يكي از اين خاستگاه‌هاي شبهه‌خيز است. مقاله‌اي با عنوان «تشكيك خاص وجود از منظر آقاعلي مدرس» تلاش كرده تا موضع حكيم را در تشكيك خاص فروبكاهد و از اين رهگذر اوج توحيدپردازي حكيم را در رد توحيد شخصي وجود خلاصه كند. تقطيع عبارات و توقف در مواضع بدوي و تحريف ديدگاه و ايرادهاي عجيب بر حكيم، رهاورد آن مقاله است. رجوع به نص سخنان حكيم كاستي و سستي ادعاهاي مقاله را در مراحل گردآوري و فهم و داوري در باره موقف حكيم در خصوص تشكيك وجود و كاربرد آن در اثبات و تبيين توحيد شخصي وجود آشكار مي‌سازد.