بررسي جايگاه ارزش‌هاي بنيادين زيبايي‌شناسي در خلق معماري و شهرسازي ايراني- اسلامي

زيبايي محيط شهري به‌عنوان بستري كه هر روزه توسط طيف وسيعي از مردم تجربه مي شود؛ جزو نيازهاي متعالي انسان بوده است؛ و به مثابه محركي براي شكوفايي وي عمل مي كند. لذا در شكل‌دهي و طراحي محيط، مقوله هنر و رابطه آن با موضوع زيبايي ‌شناسي از اهميت شايان توجهي برخوردار است و در سطح جامعه به پديده اي ارزشي و هدفمند نيز بدل مي شود. هدف از اين تحقيق، بررسي مفهوم نظري ارزش‌هاي بنيادين زيبايي‌شناسي است؛ تا علاوه بر شناسايي و نقش ارزش‌هاي بنيادين زيبايي‌شناسي ايراني اسلامي، به تبيين جايگاه كابردي ارزش‌هاي بنيادين زيبايي‌شناسي در خلق معماري و شهرسازي ايراني اسلامي بپردازد. اين هدف در راستاي پاسخگويي به سوالات اصلي است: ارزش‌هاي بنيادين زيبايي‌شناسي در دو ديدگاه جهان غرب و ايراني اسلامي از چه جايگاه نظري برخوردار است؟! و كاربرد عملي احصاي ارزش‌هاي بنيادين زيبايي‌شناسي در معماري و شهرسازي ايراني اسلامي چيست؟! تحقيق حاضر از نوع بنيادي نظري با رويكرد كيفي است؛ كه در آن جمع‌آوري داده‌ها و اطلاعات كيفي با استفاده از منابع اسنادي مكتوب علمي و كتابخانه‌اي در حوزه‌هاي علوم مرتبط با زيبايي‌شناسي انجام مي گيرد و اطلاعات تحليلي با تعميم به حوزه معماري و شهرسازي ايراني اسلامي با روش استدلال قياسي به استحصال نظري ارزش‌هاي بنيادين زيبايي ‌شناسي و اصول كاربردي خلق معماري و شهرسازي ايراني اسلامي مي پردازد. يافته‌هاي اين تحقيق حاكي از آن است كه چهار دسته اصلي ارزش‌هاي بنيادين زيبايي‌شناسي در اسلام، 1. ارزش‌هاي زيبايي‌شناسي معقول، 2. محسوس، 3. معقول مستند بر محسوس، و 4. محسوس مستند بر معقول بوده‌است و اين ارزش‌ها به ترتيب در ارتباط با زمينه‌هاي منطقي، عاطفي و اخلاقي، معنا و رمزپردازي، آرمان‌ها و ايده‌هاي معقول مي ‌باشند كه در بستر معماري و شهرسازي ايراني اسلامي بكار گرفته مي‌ شوند.