تبيين مؤلفه‌ها و شاخص‌هاي طراحي هتلِ مطابق با شريعت (مطالعه موردي هتل‌هاي زنجيره‌اي پارس)

رشد و توسعه گردشگري (انبوه) در سال‌هاي گذشته پيامدهاي نامطلوب و نامناسب فرهنگياجتماعي مانند استحاله و تهاجم فرهنگي، بروز مفاسد و ناهنجاري‌هاي اجتماعي و تخريب فرهنگ بومي را در بسياري از مناطق به‌همراه داشته است. كشورهاي اسلامي براي توسعه اين نوع از گردشگري اغلب با چالش مواجه هستند؛ از اين‌رو متفكران و انديشمندان مسلمان راهكارهايي را براي رفع اين مشكلات فرهنگياجتماعي ارائه نموده‌اند كه يكي از آن‌ها ارائه الگويي جايگزين مطابق با احكام اسلام و شريعت است. با اندك توجهي مي‌توان دريافت كه درباره زيرساخت‌هاي گردشگري مثل خطوط هوايي و هتل‌ها هيچ قوانين و معيارهاي طبقه‌بندي‌شده‌اي براي ارائه خدمات به مسلمانان و گردشگران اسلامي وجود ندارد. بخش گردشگران مسلمان احتياجات مادي و معنوي خاصي در مسافرت دارند كه اين موارد بر انتخاب هتل مدنظر آن‌ها تأثير خواهند گذاشت. در اين مقاله تلاش شده است مهم‌ترين مؤلفه‌هاي طراحي يك هتل براي رفع نيازهاي مادي و معنوي گردشگران مسلمان مطابق با شريعت و شاخص‌هاي آن‌ها براساس كتب و مفاهيم دين اسلام شناسايي و تبيين شوند. سؤال اصلي اين پژوهش در اين راستا اين‌گونه خواهد بود: چه استانداردها و ضوابطي براي طراحي يك هتل مطابق با شريعت بايد رعايت شوند؟ راهبردهاي اين پژوهش به‌لحاظ هدف، توسعه‌اي و كاربردي و به لحاظ رويكرد (ويژگي و ماهيت داده‌ها)، كيفي و كمي بوده و ازنظر ماهيت و روش، توصيفي از نوع پيمايش است. رويكرد اصلي نظري و پارادايم پژوهش اصل »شرع « به‌عنوان احكام اساسي دين اسلام بوده است؛ و هدف آن تبيين هتلِ مطابق با شريعت مي‌باشد. كشورهاي اسلامي استانداردهايي را براي ارائه خدمات گردشگري و مهمان‌نوازي با عنوان دوستانه با مسلمان تدوين كرده‌‌اند. اصطلاح دوستانه با مسلمان به محصولات يا خدمات صنعت گردشگري اشاره دارد كه بر اساس احكام شريعت توليد و ارائه مي‌شوند. با توجه به اهميت ويژگي‌هاي هتل اسلامي، مؤلفه‌هاي 1. تفكيك جنسي در امكانات تفريحي، 2. ايمني و امنيت اخلاقي، 3. فضاي محرميت، و 4. طراحي و معماري اسلامي به‌عنوان شاخص‌هايي براي اين هتل‌ها انتخاب شدند. هتل‌هاي زنجيره‌اي پارس ازنظر تطابق با شريعت در مؤلفه‌هاي طراحي اسلامي و تفكيك جنسيت در وضع مطلوبي قرار دارند؛ اما در مؤلفه‌هاي فضاي محرميت و ايمني و امنيت اخلاقي نياز به توجه بيشتر هستند. از منظر نظري، اين پژوهش آگاهي هتل‌ها را از بخش‌هاي جديد بازار افزايش مي‌دهد كه لازمه حيات در اين بازار رقابتي است؛ زيرا حتي هتل‌هاي كشورهاي غيراسلامي هم براي جذب گردشگران مسلمان تلاش مي‌كنند. وجود شاخص‌هاي مطابق به شريعت نقاط ضعف هتل‌ها را در اين بخش آشكار نموده و مقايسه ميان آن‌ها را ممكن مي‌سازد. اين شاخص‌ها همچنين قابل كاربرد براي ارائه مجوزهاي بين‌المللي در صنعت گردشگري حلال هستند.