تاثيرات گذار از سنت به مدرنيته بر سلسه مراتب فضايي ورود به خانه هاي مسكوني شهر سنندج

اواسط دوره‌ي قاجار تا دهه‌ي اول حكومت پهلوي، بخشي از معماري معاصر ايران است كه دست‌خوش تغييرات دوران مدرنيته گرديده‌است. به مرور زمان، فرم‌ها و اشكال مدرن، سلسله‌مراتب فضايي خانه‌ها و كالبدشان را تحت تاثير قرار داده و سبكي تلفيقي به وجود آورده‌است. بررسي اجمالي فضاها و اجزاي اصلي خانه‌هاي سنتي شهر سنندج به خوبي سير تحول اين تغيير را نشان مي‌دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسي سير تحول سلسله‌مراتب فضايي ورود به خانه‌هاي سنندج در دوران گذار از دوره‌ي سنت به دوره‌ي مدرن مي‌باشد. پژوهش حاضر با رويكرد نظري و به روش تاريخيتفسيري و تحليل محتوا انجام مي‌گيرد. بخش نظري با روش كيفي و با توجه به ادبيات نظري گردآوري شده؛ و معيارهاي تاثيرگذار بر سنجش كيفيت‌هاي فضايي حاصل درگونه‌هاي مختلف ابنيه مسكوني، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. همچنين بخش عملي پژوهش از طريق مورد‌پژوهي در دو مرحله انجام پذيرفته است. از اين حيث، چارچوب نظري در مرحله‌ي نخست، بررسي مختصر اجزاي خانه‌هاي دوره‌ي سنت و مدرن، و همچنين، شناسايي خانه‌ها بر مبناي دوره‌هاي تاريخي، به واسطه مطالعات ميداني، برداشت، عكس‌برداري، ترسيم پلان خانه و بهره‌گيري از مدارك و نقشه‌هاي موجود، صورت گرفته‌است. در مرحله بعدي، كليه ابنيه مسكوني حائز شرايط، جهت تحقيق و بررسي بر اساس داده‌هاي ميداني و مطالعات كتابخانه‌اي، با استفاده از روش استدلال منطقي، مقايسه، تحليل و شناسايي شده؛ و سلسله‌مراتب فضاي ورودي خانه‌ها بر اساس رويكرد تحقيق، مورد تجزيه و تحليلي قرار گرفته‌اند. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهدكه سلسله‌مراتب ورود به خانه‌هايي با معماري قبل از دوره ناصري، متناسب و درخور با نيازهاي ساكنان است كه كمتر در اولويت توجه معماران دوره پهلوي قرارگرفته است. از اين جهت، استفاده از فضاهاي حد واسط و بينابيني در معماري، علاوه بر ايجاد محرميت، مي‌تواند تعريف درستي از فضاهاي خصوصي و نيمه‌خصوصي در خانه ارائه دهد و از درهم تنيدگي دركاربري و هويت ديگر فضاها جلوگيري كند؛ و در نهايت مي‌تواند موجب ارائه الگويي براي ايجاد محرميت شود؛ كه اصلي جدا‌نشدني از هويت در معماري و فرهنگ ايراني اسلامي است.