نقش علماي شيعي در گسترش تشيع در ايالت كرمانشاهان در دوره‌ قاجاريه

مذهب تشيع از زماني كه در قرون اوليه اسلامي وارد ايران شد تا رسمي شدن آن در دوره صفويه همواره روند روبه گسترش و تحول گرايانه اي داشت. در اين گسترش و تحول نقش علماي شيعه انكارناپذير است. اين علما به ويژه در دوره قاجار كه مدنظر اين پژوهش است با تلاش زيادي اين مذهب را از گزند فرقه هاي انحرافي و به حاشيه رانده شدن نجات دادند. در اين دوره كه عصر فرقه سازي و دوران پيدايي و ميدان داري انديشه هاي انحرافي محسوب مي شد، ايالت كرمانشاهان يكي از مهم‌ترين مناطقي است كه تحت تأثير عوامل محيطي و انساني، پذيراي فرقه هاي مختلف از جمله تصوف، اهل حق و شيخيه بوده است. بنابراين سؤالات اصلي پژوهش حاضر آن است كه چرا علماي مذهب تشيع براي گسترش اين مذهب كرمانشاهان را انتخاب كردند و نقش آنها در گسترش مذهب تشيع و مبارزه با نحلهها و فرقه هاي انحرافي به چه ميزان بوده است؟ اين پژوهش با رويكرد توصيفي ـ تحليلي و استفاده از منابع كتابخانه اي صورت گرفته است. يافته پژوهش نشان مي‌دهد كه علماي شيعه با توجه به اينكه كرمانشاهان شاهراه ارتباطي شرق به غرب، نزديك‌ترين منطقه به عتبات عاليات و مركز تلاقي اديان، فرق و نحله هاي مختلف مذهبي بود، اين منطقه را انتخاب كردند. آنها از همه ظرفيتهاي موجود تبليغي و ترويجي نظير شعائر، نهادهاي آموزشي و ديني، زيارتگاه ها و غيره در جهت تثبيت، نهادينه‌سازي و گسترش مذهب تشيع در ايالت كرمانشاهان بهره گرفته و در اين راه موفق عمل كردند، تا جايي كه با گسترش تشيع، بسياري از فرقه ها و نحله هاي انحرافي از تكاپوي اوليه افتادند و كم فروغ تر از گذشته گرديدند. بنابراين نوشتار حاضر در پي آن است كه به تحليل و واكاوي نقش علماي مذهب تشيع در گسترش اين مذهب و مقابله آنها با نحله ها و فرقه هاي انحرافي بپردازد.