نگاهي به گستره مقاومت و حدود عقبنشيني از منظر فقه سياسي

نظريه مقاومت و استكبارستيزي پس از پيروزي انقلاب اسلامي و با توجه به آرمان‌هاي نظام جديد به‌عنوان يكي از شعارات اساسي برجسته شد. از همين رو سخنان بسيار و اظهارنظرهاي ضدونقيضي در اين باره، از سوي گرايش‌هاي مختلف سياسي و اجتماعي مطرح شد. در اين نوشتار با بهره‌گيري از مبناي «فقه النظريه» كه در راستاي دستيابي به زيربناهاي نظامات فقهي به استنباط مي‌پردازد، حدود و ثغور مقاومت و عقب‌نشيني مورد بررسي قرار گرفته است. به همين جهت و در راستاي رسيدن به زيربنا و نظريه فقه مقاومت، آيات 15 و 16 سوره انفال به مثابه مبناي حكم كلي فرار از جنگ بررسي شده است. در اين مقاله، ابتدا مدلول آيات مذكور در تقاسير شيعه و اهل‌سنت بررسي و سپس قول به نسخ آين آيات رد مي‌شود. آيات معارض بررسي و سپس حدود مقاومت در اين آيات تعيين مي‌شود و با ادله عقلي نقدهايي بر روايات اهل‌سنت ذيل آيات مذكور طرح مي‌شود. با استناد به تراث فقهي و فتاوي فقها و همچنين آيه 45 سوره انفال، يك حكم فقهي كلي استخراج و در ادامه به مثابه يك قاعده فقهي اصطيادي، امكان‌سنجي مي‌شود. ازآنجاكه امروزه مقاومت امري است فراتر از مرزهاي ايران و حتي فراتر از مذهب شيعه، در پژوهش حاضر سعي شده است بيشترين تمركز روي ادله قرآني باشد تا از حيث حجيت ادله، منحصر به يك مذهب نبوده و كاري در تراز امت اسلام باشد.