تعيين تناسب و قابليت اراضي زراعي ديم با اصول آمايش محيطي (مطالعه موردي: زيرحوضه چهل‌گزي، استان كردستان)

منابع طبيعي تجديد شونده در هر كشور نقش مهمي در اقتصاد ملي و همچنين زير بناي ساير فعاليت‌ها در عرصه‌هاي طبيعي مي‌باشد، به‌طوري كه مديريت ناصحيح اين منابع و الگوي نامناسب استفاده از سرزمين منجر به پيدايش بحران‌هاي محيط‌زيستي مي‌شود. تلاش براي يك برنامه‌ريزي كلي در راستاي بهره‌وري اصولي و متناسب با ويژگي‌هاي محيطي، به‌عنوان يك راهكار راهبردي در توسعه پايدار منابع طبيعي به‌شمار مي‌رود. ازآنجايي‌كه در كشور ما شيوه بهره‌برداري از زمين، به‌خصوص در ارتباط با اراضي كشاورزي، بر اساس استعداد و توانمندي منطقه صورت نمي‌گيرد؛ بنابراين اين مطالعه به ارزيابي وضعيت اراضي زراعي ديم زيرحوضه چهل‌گزي در استان كردستان با توانمندي سامانه اطلاعات جغرافيايي جهت بررسي تطابق آنان با الگوها و دستورالعمل‌هاي پيشنهادي در تناسب‌سازي پرداخته است. در اين راستا، معيارهايي همچون شيب، بارش، ارتفاع، راه‌هاي ارتباطي، فاصله از رودخانه و وضعيت آفتاب‌گير بودن يا جهت شيب منطقه تهيه شد و ميزان همسويي اراضي زراعي ديم با اين الگو‌ها و دستورالعمل‌هاي پيشنهادي (معيارها)، تعيين شد. نتايج پژوهش بيانگر آن مي‌باشد كه از مساحت تقريبي 9/3117 هكتاري كل اراضي زراعي ديم زير حوضه چهل‌گزي، تنها 43/29 درصد از كل اين اراضي داراي شرايط پيشنهادي لازم از لحاظ شيب، ارتفاع و فاصله از رودخانه و جاده به‌عنوان پارامترهاي اصلي مي‌باشد كه خود بيانگر وضعيت نامناسب توسعه كشاورزي در اين حوضه مي‌باشد كه بر مبناي اين مطالعه، مي‌توان به ارائه و توسعه الگو‌هاي ارزيابي تناسب سرزمين و اتخاذ تصميمات مديريتي در زمينه توسعه كشاورزي پايدار، همسو با منابع طبيعي پايدار، بر اساس واقعيت حاكم بر سيستم كشاورزي كشور ايران پرداخت.