ارزيابي و تحليل كمي راهبردهاي مقابله با بيابان‌زايي با رويكردهاي تصميم‌گيري چندگانه در محيط فازي

بيابان‌زايي يك رويداد مخاطره‌آميز بلاياي طبيعي است كه در عين وسعت تخريب، گوناگوني اثرات و پيچيدگي فرايند، با شاخص‌هاي كيفي و غير‌قطعي نيز سروكار دارد و از رفتار سيستم‌هاي فازي تبعيت مي‌كند. بنابراين در ارزيابي راهبردهاي مقابله با بيابان‌زايي به منظور دستيابي به راهبردهاي ارجح و بهينه، استفاده از روش‌هاي تصميم‌گيري چند معياره فازي ضروري به نظر مي‌رسد. از اين رو اين پژوهش با هدف تعيين اولويت راهبردهاي مقابله با بيابان‌زايي با استفاده از مدل‌هاي تحليلي سلسله مراتبي در محيط فازي و به صورت موردي در دشت يزد- خضرآباد طي سال‌هاي 1400-1399 به انجام رسيد. به منظور دستيابي به اين هدف، ابتدا از روش دلفي فازي و در چارچوب روش تصميم-گيري چند معياره، ماتريس تصميم‌گيري فازي حاصل شد و سپس با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice و از طريق مدل ELECTRE اولويت اوليه راهبردها به دست آمد و در ادامه به منظور برآورد اولويت نهايي راهبردها از روش TOPSIS استفاده شد و در نهايت نتايج حاصله با استفاده از نمودار GAIA در محيط نرم‌افزار Visual PROMETHEE مورد تحليل قرار گرفت. بر مبناي نتايج حاصل شده از فرايند تحقيق، راهبرد " تعديل در برداشت از منابع آب زيرزميني" (A31) با نسبت نزديكي 59/56 درصد به عنوان مهمترين راهبرد در كنترل و كاهش اثرات بيابانزايي و احياء اراضي تخريب يافته ارزيابي شد. تحليل‌هاي صورت گرفته در محيط نرم‌افزار Visual PROMETHEEنيز نتايج حاصله از رتبه‌بندي را مورد تأييد قرار داد به صورتي كه راهبرد A31 با جريان نارتبه‌اي خالص 3635/0Phi=، همچنان ارجح‌ترين راهبرد ارزيابي شد و ترتيب راهبردهاي كنترل چراي دام (20A)، تغيير الگوي آبياري (33A)، احياء پوشش‌ گياهي (23A) و تغيير كاربري اراضي (18A) نيز همانند قبل باقي ماند⸵ بنابراين پيشنهاد مي‌گردد كه در طرح‌هاي كنترل و كاهش اثرات بيابان‌زايي، نتايج به دست آمده مورد توجه قرار گيرد.