صنايع سنگي جوامع پليستوسن در كرانه‌هاي شمالي تنگۀ هرمز و درياي عمان: بازنگري مجموعه دست‌ساخته‌هاي سنگي حاصل از بررسي تيبو و قاجار، سال 1365ه‍.ش.

يكي از مسائل كليدي باستان شناسي پارينه سنگي، گذرگاه ها و مسيرهاي پراكنش گروه هاي انساني پليستوسن در آسيا است. يافته هاي پارينه سنگي اخير در كرانه ها و پس كرانه هاي جنوبي ايران، بيانگر اهميت اين منطقه در پراكندگي گروه هاي انساني پليستوسن است. در بررسي هيأت زمين شناختي مشترك فرانسويايراني در سال 1356 ه.ش.، توسط تيبو، دوفور، مرسيه و قاجار، يكي از مهم ترين مجموعه هاي پارينه سنگي در نوار ساحلي شمالي خليج فارس و درياي عمان در سال هاي پيش از انقلاب اسلامي شناسايي شد. در طي اين بررسي، مجموعه دست ساخته هاي سنگي قابل توجهي در سطوح فرسايشي جمع آوري شد، اما گزارش نهايي يافته هاي پارينه سنگي هرگز منتشر نشد. در اين نوشتار، ويژگي هاي ريخت فن آوري اين مجموعه كه هم اكنون در بخش پارينه سنگي موزۀ ملي ايران نگه داري مي شود، مطالعه شده است. مهم ترين ويژگي اين مجموعه، صنعت سنگ مادرتراشۀ پارينه سنگي قديم است؛ هرچند درخصوص شواهد آشولي اطمينان چنداني نيست. شواهد پارينه سنگي مياني در اين مجموعه، شامل برداشته هاي لوالوا، سنگ مادرهاي ديسكي/نيمه مركزگرا، و خراشنده ها برروي تراشه، به ويژه خراشنده هاي عرضي و اريب است؛ اگرچه شواهد براي انتساب اين نمونه ها به فرهنگ موستري كافي نيست. شمار كم تيغه ها و فقدان ريزتيغه، اظهارنظر دربارۀ صنايع پارينه سنگي جديد/فراپارينه سنگي را دشوار كرده است. تعداد اندك تيغه ها و وجود سنگ مادر تيغه/ريزتيغه تك سكويي، و همچنين يك تيغه قطع شده، تنها شواهد پارينه سنگي جديد/فراپارينه سنگي است. مطالعۀ اين مجموعه اطلاعات جديدي درخصوص رفتار فن آورانه شكارگرگردآورندگان پليستوسن در اين بخش كمتر شناخته شده فلات ايران را در اختيار گذاشته، و ظرفيت بالاي كرانه ها و پس كرانه هاي شمالي خليج فارس و درياي عمان در مطالعات باستان شناسي پليستوسن و آزمودن فرضيه هايي هم چون خروج از آفريقا و پراكنش هاي ساحلي را نشان مي دهد.