تحليل پژوهش‌‌هاي علمي در حوزه جغرافياي كوچ‌نشيني: مطالعه علم‌‌سنجي

مقدمه: تحليل هم‌واژگاني يكي از انواع تحليل‌هاي هم‌رخدادي به شمار مي‌رود و از روش‌هاي مهم كتاب‌سنجي بوده كه براي نگاشت رابطه ميان مفاهيم، انديشه‌ها و مشكلات در علوم پايه و علوم اجتماعي به كار مي‌رود. هدف پژوهش: مطالعه علم‌‌سنجي پژوهش‌‌هاي علمي در حوزه جغرافياي كوچ‌نشيني موضوعي است كه تابه‌حال به آن پرداخته نشده است؛ بنابراين تحليل جريان علمي جغرافياي كوچ‌نشيني مي‌تواند نقش اساسي در شناسايي حوزه‌هاي مهم پژوهشي ايفا ‌كند. روش­شناسي تحقيق: اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮدي اﺳﺖ و ﺑﻪ روش ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ-ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺑﺎ روﯾﮑﺮد علم‌سنجي به‌صورت تحليل هم واژگاني پژوهش‌هاي مرتبط با جغرافياي كوچ‌نشيني در كل شبكه استفاده شده است. در اين تحقيق از ترسيم نقشه علمي به عنوان يكي از شيوه‌هاي كارآمد براي نمايش بهينه و موجود وضعيت علم براي واكاوي پژوهش‌‌هاي علمي استفاده شده است. قلمروجغرافيايي پژوهش: به روش تمام‌شماري، فراداده‌هاي اسناد مرتبط موجود در پايگاه علمي ساينس‌دايركت از سال 1999 الي سال 2022 ميلادي آمارگيري شدند و گزينه‌هاي غير مرتبط فيلتر شدند. در بازه زماني تعريف‌شده (23 سال) تعداد توليدات اين حوزه در جهان شامل 12684 مدرك بود كه داده‌ها ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﯿﻠﺪ ﻋﻨﻮان و ﺑﺎ وارد ﮐﺮدن ﮐﻠﯿﺪ‌واژه «Nomadic» در ﻧﻮار ﺟﺴﺘﺠﻮي ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻣﺬﮐﻮر جمع‌آوري شدند. يافته­ها و بحث: از لحاظ نوع مقاله تعداد 2 گروه مقاله پژوهشي و مروري، از لحاظ عنوان تعداد 11 عنوان نشريه در 6 حوزه موضوعي در فاصله سال‌هاي 2022- 1999 با تعداد 771 نتيجه، شناسايي شده و جهت فراخواني و تحليل علم‌سنجي در محيط نرم‌افزار VOSviewer ذخيره گرديد. نتايج: دامداري، تغييرات اقليمي، هولوسن و بوم‌شناسي سياسي كليدواژه‌هاي پربسامد در در بازه زماني 2020- 1999 هستند. از سال 2016 كليدواژه تغييرات اقليمي واژه نوظهور و برجسته‌اي است كه با واژگان كشاورزي، تعارض، انعطاف‌پذيري و فرهنگ، هم‌پيوندي خاصي ايجاد كرده است. در نهايت تعداد 9 نقشه چگال و متراكم ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﻣﺮور واژﮔﺎن ﮐﻠﯿﺪي ﻫﺴﺘﻪ آن مي‌تواند راﻫﻨﻤﺎﯽ پرارزش ﺑﺮاي مطالعات مربوط به كوچ‌نشيني در آينده ﺑﺎﺷﺪ.