واكاوي مولفه‌هاي سرمايه اجتماعي در تقويت تا‌ب‌آوري خانوار‌هاي عشايري در برابر خشكسالي؛ مورد مطالعه عشاير شهرستان نيشابور

مقدمه: نظام توليدي و زندگي اجتماعي عشاير با چالش­ها و مشكلات فراوان روبروست كه پديده خشكسالي از آن جمله است، در اين بين كاهش آسيب­پذيري جوامع عشاير از طريق افزايش سطح تاب­آوري و ارتقاي انعطاف­پذيري در برابر پيامد­هاي طبيعي از جمله خشكسالي مي­تواند يكي از ويژگي­هاي مديريت، برنامه­ريزي و توسعه باشد كه از طريق سرمايه اجتماعي امكان­پذير است. هدف پژوهش: بررسي واكاوي مولفه­هاي سرمايه اجتماعي در تقويت تاب­آوري خانوار­هاي عشاير در برابر خشكسالي در شهرستان نيشابور انجام گرديده است. روش­شناسي تحقيق: اين پژوهش از لحاظ هدف كاربردي و بر اساس ماهيت توصيفي-تحليلي است. جامعه آماري نيز تعداد خانوار عشاير شهرستان است، كه بر اساس نمونه­گيري تصادفي تعداد 217 خانوار تعيين شد. به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات نيز از نرم افزار SPSS، مدل­هاي FARAS، BMW استفاده شد. قلمرو جغرافيايي پژوهش: عشاير شهرستان نيشابور قلمرو جغرافيايي پژوهش حاضر را تشكيل مي­دهد. يافته­ها و بحث: نتايج نشان داد، در بين مولفه­هاي تاب­آوري آمادگي با مقدار 479/0، و واكنش با مقدار 331/0، بالاترين و پايين­ترين ميزان را به خود اختصاص داده­اند. همچنين بر اساس اطلاعات مشخص گرديده شد كه ميزان تاب­آوري در بين خانوار­هاي عشاير با ميزان ( 61/51) در سطح متوسط قرار دارد، در بين مولفه­هاي سرمايه اجتماعي، اعتماد اجتماعي با مقدار 498/0، و عضويت در گروه­هاي اجتماعي با مقدار 389/0، بالاترين و پايين­ترين ميزان را به خود اختصاص داده­اند. همچنين بر اساس اطلاعات به دست آمده مشخص گرديده شد كه ميزان سرمايه اجتماعي در بين خانوار­هاي عشاير در برابر خشكسالي با ميزان (16/45) در سطح متوسط قرار دارد. در نهايت نتايج تحليل رگرسيون و تحليل مسير نيز حاكي از رابطه مثبت و معناداري بين مولفه سرمايه اجتماعي و تقويت تاب­آوري خانوار­هاي عشاير در برابر خشكسالي بود، به نحوي كه بيشترين ميزان تاثيرپذيري از سرمايه اجتماعي در مولفه آمادگي به گويه مشورت با كارشناسان كشاورزي، در مولفه واكنش به گويه كشت محصولات معيشتي، در مولفه بازتواني و بازسازي به گويه بيمه كردن دام­هاي خود، در مولفه پيشگيري نيز به گويه تركيب دانش بومي و مدرن در زمينه خشكسالي، اختصاص داده شد. نتايج: در نهايت در يك جمع­بندي نهايي مي­توان گفت كه مولفه­هاي سرمايه اجتماعي در تقويت تاب­آوري خانوار­هاي عشايري در برابر خشكسالي شهرستان نيشابور تاثير مثبت و معناداري دارد.