«اتحاد مفهومي صفات الاهي» در آموزه‌هاي اسلامي: بررسي ديدگاه ابن‌سينا

در تاريخ تفكر بشري هيچ مسئله بنياديني به اندازه شناخت خدا، كه جز به واسطه صفاتش مقدور نيست، بشر را به انديشه وادار نكرده، و پاسخ به آن مطالبه‌اي جدي از متفكران هر عصر، خصوصاً فلاسفه، بوده است. در فكر فلسفي اسلامي نيز، انديشهٔ ابن‌سينا كه به عنوان تأثيرگذارترين و پايدارترين انديشه‌ها در حوزه فلسفه، تحولات فكري عميقي را پس از خود سبب شده، از امتيازات ويژه‌اي در اين زمينه برخوردار است. در اين نوشتار مي‌كوشيم با الگو قراردادن اين فكر فلسفي در جغرافياي فكر شيعه، چگونگي رابطه هندسه آراي ابن‌سينا در محورهاي اساسي بحث اسماء و صفات الاهي، يعني «عينيت ذات و صفات»، را با نظريه اختصاصي وي، يعني «اتحاد مفهومي صفات» تبيين كنيم. يافته نهايي پژوهش اين است كه در نظرگاه ابن‌سينا، «عينيت صفات با ذات» در حقيقت پايه و سنگ بناي نظريه «اتّحاد مفهومي صفات» بوده و ملازمه بين هر دو عنوان ضروري است؛ لذا ابن‌سينا بر اساس فهم دقيق از «عينيت ذات و صفات» و به دنبال آن، اين نظريه اختصاصي خود را در «اتّحاد مفهومي صفات» مطرح كرده و برخلاف تصور مخالفان و منتقدان، آن را به كمك دلايل و بيان‌هاي متعددي، تشريح و مستدل كرده است.