مقايسه مدل ارزيابي آسيب‌پذيري آبخوان (سينتكس) به نيترات با مدل عددي سه‌بعدي (مورد مطالعاتي آبخوان دشت ورامين)

آب هاي زيرزميني در مناطق خشكي همچون ايران، سهم بسيار زيادي در تأمين آب آشاميدني و كشاورزي دارند. يكي از خطرهايي كه آينده بهره برداري از منابع آب زيرزميني را تهديد مي كند، آلودگي اين منابع توسط مواد زيان آور است. در حال حاضر حدود 60 درصد از مصارف آب منطقه دشت ورامين و كل حجم آب مصرفي در بخش شرب از منابع زيرزميني تأمين مي گردد. يكي از راه هاي مناسب جهت جلوگيري از آلودگي آب هاي زيرزميني شناسايي مناطق آسيب پذير آبخوان است كه از مدل SINTACS براي ارزيابي آسيب‌پذيري آبخوان دشت ورامين استفاده شده است. اين روش از هفت پارامتر تشكيل شده كه پس از تركيب پارامترها، نقشه شاخص آسيب‌پذيري به دست مي آيد. شاخص اين روش بين 92 تا 168 متغير مي باشد كه در رسوبات جاجرود واقع در شمال دشت آسيب‌پذيري زياد و در اراضي جنوب شرقي روستاي جليل آباد در شرق دشت و اراضي پاياب دشت آسيب‌پذيري كم و مابقي دشت داراي آسيب‌پذيري متوسط مي باشد. براي ارزيابي نتايج مدل مذكور از مدل عددي سه بعدي استفاده شد و مدل براي يك دوره يك‌ساله اعتبارسنجي شد كه دقت مدل ساخته شده مناسب ارزيابي گرديد. در اين مدل آلاينده نيترات به‌عنوان عامل آلوده كننده آبخوان در نظر گرفته شد. به‌منظور صحت سنجي آسيب‌پذيري ذاتي و ويژه مدل SINTACS، از خروجي نيترات مدل استفاده گرديد، مقدار مجذور همبستگي نتايج حدود 65 درصد به دست آمد كه همبستگي خوبي را نشان مي دهد. باتوجه‌به اهميت نقش آبخوان دشت ورامين در تأمين آب موردنياز منطقه، حفاظت كمي و كيفي اين آبخوان از اهميت زيادي برخوردار مي‌باشد. همچنين جهت كاهش غلظت يون نيترات منطقه موردمطالعه راهكارهاي درازمدت ازجمله اصلاح ساختار كشاورزي و الگوي كشت منطقه و احداث شبكه جمع‌آوري و تصفيه‌خانه فاضلاب پيشنهاد مي‌گردد.