كاربرد نقشه‌برداري رقومي در پهنه‌بندي ذرات اوليه و برآورد هدايت هيدروليكي اشباع خاك به‌منظور مديريت بهينه حوزه‌هاي آبخيز (مطالعه موردي: حوزه آبخيز دامغان‎رود)

توزيع اندازه ذرات اوليه خاك يكي از مهم‌ترين خصوصيات خاك بوده كه بر بسياري از خصوصيات هيدروليكي خاك از جمله هدايت هيدروليكي اشباع، مؤثر است؛ لذا دانش دقيق از نحوه پراكنش اندازه ذرات خاك در حوزه آبخيز بر مديريت بهينه حوزه آبخيز بسيار تأثيرگذار است. در اين مطالعه تغييرات مكاني ذرات شن، سيلت و رس خاك در سطح حوزه آبخيز دامغان‎رود با قدرت تفكيك مكاني 30 متر در عمق 300 سانتي‎متري، 6030 سانتي‎متري پيش‎بيني شد. به اين منظور 110 نقطه نمونه‎برداري با استفاده از روش مكعب لاتين تعيين شد و نمونه‎برداري در دو عمق انجام گرفت. متغيرهاي محيطي از تصاوير ماهواره لندست و مدل رقومي ارتفاع (DEM) استخراج شدند. جهت ارتباط بين ذرات خاك و متغيرهـاي محيطي از مدل RF استفاده شد. نتايج نشان داد كه ضريب تبيين مدل RF در عمق 300 سانتي‎متري براي ذرات رس، شن و سيلت با دامنه‎اي به ترتيب برابر با 0.6، 0.52 و 0.71 و در عمق 6030 سانتي‎متري به ترتيب برابر با 0.69، 0.67 و 0.49 به دست آمد. در لايه سطحي، متغيرهاي كمكي مستخرج از داده هاي سنجش‌ازدور و در لايه عمقي، متغيرهاي مستخرج از DEM بيشترين ارتباط را با داده‎هاي ذرات خاك داشتند. مقادير هدايت هيدروليكي اشباع خاك (Ks) برآورد شده با استفاده از توابع انتقالي بين 0.08 تا 1 متر در روز متغير بود، كه كمترين مقدار Ks در اراضي با رخنمون هاي سنگي و خاك‎هاي مارني مشاهده شد. نتايج نشان داد كه پراكنش مكاني هدايت هيدروليكي اشباع خاك (Ks) مشتق شده از داده هاي شن و رس، به‌خوبي با واقعيت منطقه همخواني داشت. به‌طوري‌كه كمترين مقادير Ks در مناطق با رخنمون سنگي و در خاك هاي مارني مشاهده شد.