تحمل به تنش شوري در برخي اكوتيپ‌هاي ماشك تلخ در مرحله جوانه‌زني

مقدمه و هدف: تنش شوري يكي از مهم ترين عوامل محدود كننده ي رشد و توليد گياهان در مناطق خشك و نيمه خشك از جمله ايران است. مواد و روش ها: به منظور ارزيابي واكنش برخي از اكوتيپ هاي ماشك تلخ به تنش شوري در مرحله جوانه زني آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار در آزمايشگاه هاي دانشكده كشاورزي دانشگاه ولي عصر (عج) رفسنجان در سال 1398 اجرا گرديد. تعداد هشت اكوتيپ ماشك تلخ در چهار سطح شوري (30، 50، 70 و 90 ميلي مولار) با كلريد سديم مورد بررسي قرار گرفتند. صفات مورد بررسي شامل طول ساقه چه، طول ريشه چه، وزن تر ساقه چه، وزن تر ريشه چه، وزن خشك ساقه چه، وزن خشك ريشه چه، درصد جوانه زني، سرعت جوانه زني و شاخص بنيه بذر بود. يافته ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بين سطوح تنش و اكوتيپ ها از نظر اكثر صفات مورد بررسي تفاوت معني داري وجود داشت. با توجه به نتايج مقايسات ميانگين صفات ارزيابي شده، با افزايش ميزان شوري از 30 ميلي مولار به 50، 70 و 90 ميلي مولار، تمامي صفات كاهش معني داري را نشان دادند. در تجزيه به مؤلفه هاي اصلي بر مبناي صفات مورد مطالعه به تنش به ترتيب 76/7، 82/5، 88/6 و 89/5 درصد از تغييرات در سطوح 30، 50، 70 و 90 ميلي مولار توسط مؤلفه هاي اول و دوم قابل توجيه بود. تجزيه خوشه اي بر اساس صفات ارزيابي شده در سطوح 30، 50، 70 و 90 ميلي مولار، اكوتيپ هاي مورد بررسي را در گروه هاي جداگانه طبقه بندي كرد. نتيجه گيري: در مجموع بر طبق نمودار تحليل باي پلات و تجزيه خوشه اي، اكوتيپ داش بلاغ متعلق به استان زنجان از لحاظ تحمل به تنش در سطوح مختلف شوري برتر از ساير اكوتيپ ها در اين آزمايش تعيين شد و مي تواند در برنامه هاي به نژادي مورد استفاده قرار گيرد.