بررسي تنوع نوكلئوتئيدي ژن واكسي B در برخي گندم هاي زراعي و وحشي

مقدمه و هدف: ارتقاء كيفيت گندم نان موضوع مهمي است كه ساليان سال ذهن محققان زيادي را به خود جلب كرده است كه در چند دهه اخير روش هاي مختلفي براي ارزيابي اين هدف توسعه يافته است. يكي از مهمترين اهداف در برنامه هاي اصلاحي گندم، اصلاح براي كيفيت نانوايي گندم مي باشد. پروتئين هاي واكسي كه مسئول بيان آنزيم GBSS در گندم هستند نسبت آميلوز به آميلوپكتين را در نشاسته كنترل مي كنند، اين پروتئين ها در گندم هاي هگزاپلوييد توسط سه ژنWxD1, WxB1 ,WxA1 كنترل مي شوند و نقش كليدي در كيفيت آرد گندم دارند . هدف از اين تحقيق بررسي تنوع نوكلئوتيدي ژن WxB1 در ارقام زراعي و وحشي و نيز بررسي روابط فيلوژنتيكي بين گندم و اجداد آنها بر اساس ژنهاي واكسي مي باشد. مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر روابط فيلو ژنتيكي ژن WxB1 در 34 نمونه شامل 4 گونه آژيلوپس و 28 رقم گندم زراعي و 2 گونه گندم وحشي در دانشگاه ايلام با استفاده از تكنيكPCR و توالي يابي مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته ها: نتايج هم رديف سازي توالي ها براي ژن WxBseq1و WxBseq2 نشان داد كه نواحي حفاظت شده بسيار بالايي بين گندم هاي زراعي و وحشي وجود دارد، هر چند در برخي نواحي تنوع تك نوكلئوتيدي بين گندم هاي زراعي و وحشي وجود دارد، نتايج ماتريس تشابه ژن WxBseq1نشان داد كه بيشترين فاصله مربوط به رقم سرداري و كمترين فاصله مربوط به نمونه Aegilops.umbellulata بود. ماتريس تشابه ژن WxBseq2 نشان داد كه اين ژن در ارقام زراعي بجز شاهي تغييرات چنداني ندارد، در حالي كه دو نمونه گندم وحشي T.boeticum و T.dicoccooides فاصله ژنتيكي خيلي زيادي را در مقايسه با ارقام زراعي نشان مي دهند. نتايج ماتريس جايگزيني برآورد حداكثر درست نمايي براي ژنهاي WxBseq1 و WxBseq2 نشان داد كه بيشترين و كمترين سهم جانشيني نوكلئوتيدي بترتيب از نوع پوريني و پيريميدني مي باشد. همچنين، نتايج خوشه بندي با روش UPGMA براي ژن هاي WxBseq1 و WxBseq2 نمونه ها را به ترتيب به دو گروه و سه گروه اصلي تقسيم نمود. نتيجه گيري: نتايج كلي نشان مي دهد كه تنوع مشاهده شده در نمونه هاي وحشي و اجداد گندم هاي زراعي مي تواند كانديداي خوبي جهت بررسي مطالعات بعدي باشد كه آيا اين تغييرات منجر به محتواي پروتئيني خواهد شد يا خير؟