اثر پلي‌سولفيد كلسيم بر عناصر غذايي خاك و برخي ويژگي‌هاي رشدي گياه ريحان (Ocimum basilicum L.) رقم گنووس در شرايط تنش شوري

مقدمه و هدف: شوري خاك يكي از مهم‌ترين عوامل كاهنده عملكرد گياهان بوده و بر بسياري از فعاليت‌هاي فيزيولوژيكي و متابوليكي گياهان تأثير مي‌گذارد و از اين طريق سبب كاهش رشد و عملكرد آن‌ها مي‌شود. مديريت مواد غذايي نقش مهمي در كاهش تنش شوري در شرايط مختلف محيطي دارد. كلسيم و گوگرد از عناصر مهم براي افزايش مقاومت گياهان به شوري مي‌باشند. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي تأثير سطوح مختلف پلي‌سولفيد كلسيم (شاهد (صفر)، 30 و 25، 20، 15 ليتر در هكتار) در سطوح مختلف شوري (4 و 3، 2، 1 دسي‌زيمنس بر متر) بر عناصر غذايي خاك و برخي خصوصيات رشدي گياه ريحان (Ocimum basilicum (Genovese cultivar))، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1397 در گلخانه‌ و در شهر قائم‌شهر اجرا شد. صفات اندازه‌گيري شده در اين آزمايش شامل ارتفاع بوته، طول شاخه جانبي، تعداد شاخه‌هاي جانبي، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشك اندام هوايي و برخي عناصر خاك (درصد ماده آلي، هدايت الكتريكي خاك، فسفر، پتاسيم و گوگرد قابل جذب، كلسيم، منيزيم، سديم و كلر محلول) بود. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بيشترين وزن خشك اندام هوايي تا 27/2 گرم در بوته در تيمار شوري يك دسي‌زيمنس بر متر همراه با كاربرد 30 ليتر در هكتار پلي‌سولفيد كلسيم به دست آمد. شوري منجر به كاهش معني‌داري در وزن خشك اندام هوايي و ساير صفات رويشي مانند تعداد شاخه، سطح برگ و ارتفاع بوته گرديد كه در اين صفات در شرايط عدم كاربرد پلي‌سولفيد كلسيم، بيشترين كاهش مشاهده شد. اين در حالي است كه كاربرد پلي‌سولفيد كلسيم در اغلب سطوح شوري تأثير مثبتي بر اين صفات داشتند. بااينكه بيشترين تأثير پلي‌سولفيد كلسيم بر سطح برگ و وزن خشك اندام هوايي مربوط به شوري 2 دسي‌زيمنس بر متر بود، ولي بيشترين تأثير پلي‌سولفيد كلسيم بر ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته و طول ساقه متعلق به سطح شوري 4 دسي‌زيمنس بر متر مشاهده شد. با كاربرد پلي‌سولفيد كلسيم، ميزان پتاسيم، روي، آهن و مس محلول خاك كاهش يافت، درحالي‌كه ميزان كلسيم، منگنز و كلر محلول خاك افزايش يافت. شوري اثر منفي بر ميزان فسفر، روي و گوگرد محلول خاك داشت، ولي بر حلاليت ديگر عناصر تأثيري نداشت. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه كاربرد پلي‌سولفيد كلسيم مي‌تواند تا حدي تأثير شوري را در سطوح مختلف بر خصوصيات رشدي گياه ريحان كاهش دهد.