فراتحليل مطالعات امنيت و بزهكاري در سكونتگاه هاي خودانگيخته شهري ايران

از پديده حاشيه‌نشيني و اسكان خودانگيخته به‌عنوان تهديدي براي امنيت شهرها ياد مي‌شود. با توجه به اهميت موضوع امنيت و ايمني در زندگي انسان‌ها، پژوهش‌هاي زيادي در محافل علمي و دانشگاهي در دهه‌هاي اخير دراين‌باره انجام شده است. تعدد و تنوع پژوهش‌ها و نتايج متناقض هر كدام، ممكن است احساس بي‌فايده بودن اجراي اين پژوهش‌ها را در ذهن مخاطب القا كند. درحالي‌كه اجراي پژوهش‌هاي تركيبي همچون فراتحليل براي جمع‌بندي و خلاصه نتايج آن‌ها و جلوگيري از نقاط ضعف احتمالي در پژوهش‌هاي آتي، احساس نياز مي‌شود. روش پژوهش حاضر، فراتحليل و جامعه آماري شامل كتب، مقالات و پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي است كه در سال‌هاي (۱۳۸۴تا ۱۴۰۰) شمسي با موضوع جرم و امنيت در سكونتگاه‌هاي خودانگيخته شهري نگاشته شده است. پس از پالايش مهم‌ترين كارهاي انجام شده، در نهايت (۹۰) پژوهش انتخاب و با رويكرد كيفي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تحليل نشان‌داد كه پژوهش‌هاي صورت گرفته در حوزه امنيت در سكونتگاه‌هاي خودانگيخته شهري را مي‌توان در دسته‌هاي «كالبدي»، «اجتماعي»، «اقتصادي» و «زمينه‌اي» دسته‌بندي كرد. متغيرهاي كالبدي جزء بيشترين متغيرهايي بودند كه محققان از جنبه‌هاي مختلف ارتباط آن را با مسئله امنيت در سكونتگاه‌هاي خودانگيخته شهري سنجيده‌اند؛ به عبارتي از ديدگاه پژوهش‌هاي مطالعه شده، سهم ناهنجاري‌هاي كالبدي و محيطي، و امنيت تصرف زمين در كاهش يا افزايش امنيت در سكونتگاه‌هاي خودانگيخته شهري از متغيرهاي ديگر بيشتر است.