نقد و بررسي نظر و ادله آيت‌الله خويي در باب ولايت فقيه در عصر غيبت

هدف: آيت‌الله خويي (1278-1371) از فقهاي برجسته معاصر شيعه بود. ايشان به‌عنوان يكي از اصلي‌ترين قائلان به ولايت مقيده فقيه شناخته مي‌شود. بررسي نظرات ايشان در مخالفت با ولايت مطلقه و اثبات ولايت مقيده مي‌تواند براي شناخت انديشه و استدلال قائلين به ولايت مقيده مفيد باشد. هدف از اين پژوهش بررسي و نقد نظر ايشان است. روش‌شناسي پژوهش: اين پژوهش در تلاش است تا با استفاده از روش فقهي اصولي، پس از بررسي نظر و ادله آيت‌الله خويي در باب ولايت فقيه، به نقد ادله ايشان بپردازد. روش فقهي به معناي كاربست ادله چهارگانه قرآن، سنت، اجماع و عقل براي كشف يك حكم شرعي و يا سنجش نظر يك فقيه درباره آن حكم است. يافته‌ها: آيت‌الله خويي در آثار با اشاره به اين كه ولايت فقيه (اعم از ولايت مطلقه و ولايت مقيد به امور حسبيه) با ادله لفظي قابل اثبات نيست، ولايت مقيده فقيه در امور حسبه را با استناد به اصول عمليه اثبات مي‌كند. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه استدلال‌هاي ايشان مبتني بر اصول عمليه براي اثبات ولايت مقيده‌ فقيه صحيح و به‌جا به نظر مي‌رسد، اما‌ انتقاداتي نيز به استدلا‌ل‌هاي ايشان در نقد ولايت مطلقه و منحصر كردن استدلال‌هاي ولايت فقيه به اصول عمليه وارد است. نتيجه‌گيري: آيت‌الله خويي در بيان استدلال‌هاي قائلان به ولايت مطلقه و نقد آنها دچار اشكالاتي شده است، همچنين تعارضات و ناهمخواني‌هايي ميان استدلال‌هاي ايشان در بخش‌هاي مختلف ديده مي‌شود و مي‌توان بيان داشت كه ادله‌ي او با نتيجه‌گيري‌هايش متناسب نيست.