بررسي عوامل موثر بر كنترل مرز در مرزهاي شرقي ايران (نمونه موردي: مرز استان خراسان رضوي با افغانستان)

ايران به دليل برخورداري از مرزهاي طولاني و تعدد همسايگان در مسائل مرتبط با كنترل مرزها از اهميت برجسته ­اي برخوردار است. نگاهي كلي به مناطق مرزي كشور نشان‌دهنده عوامل متعددي است كه كنترل مرزهاي كشور را با چالش مواجه و زمينه بروز مشكلات عديده­اي را فراهم نموده است، چنانكه با شناخت بهتر آن‌ها مي ­توان گامي در جهت كاهش اين مشكلات برداشت؛ و مرزهاي كشور را بهتر كنترل كرد. پژوهش حاضر با هدف كاربردي و روش توصيفيتحليلي به دنبال بررسي عوامل مؤثر بر كنترل مرز در استان خراسان رضوي با كشور افغانستان است. براي گردآوري اطلاعات از دو شيوi كتابخانه­ اي و پيمايشي بهره گرفته شده است. جامعه آماري پژوهش متشكل از 13 كارشناس در زمينه­ هاي جغرافيايي سياسي، علوم سياسي و مرزبانان است. در بخش بعدي به‌منظور تحليل يافته­ هاي پرسش‌نامه از نرم ­افزار SPSS و PLS استفاده شده است. نتايج يافته‌هاي ميداني در بخش آزمون T نشان داد كه شاخص كلي كنترل مرز بر اساس ابعاد شكل‌گرفته با امتياز ميانگين 3.55 نشان از تأثير مثبت ابعاد مطرح‌شده بر كنترل مرز در محدوده موردبررسي داشت. در بخش يافته ­هاي مرتبط با روش حداقل مربعات جزئي (PLS) نشان داد كه ضرايب مسير براي ابعاد اقتصادي و اجتماعي به ترتيب با امتيازهاي 0.248 و 0.244 بيشترين مقدار همبستگي و براي ابعاد جمعيتي و سياسي به ترتيب با امتيازهاي 0.178 و 0.191 كمترين مقدار همبستگي را با كنترل مرز داشته ­اند.