كاربرد روش‌هاي زمين آمار در تعيين منحني‌ هاي عمق – مدت - مساحت بارندگي (استان لرستان)

يكي از عمده‌ ترين اهداف تجزيه و تحليل تغييرات مكاني بارش در يك مكان رسيدن به منحني‌هاي رگبار پروژۀ استاندارد براي آن ناحيه و سپس سيل پروژۀ استاندارد است كه اين تجزيه و تحليل شامل ويژگي‌هاي ارتفاع بارش در يك سطح معين و براي مدت‌زمان خاص است. روابط بين عمق و سطح بارش معمولاً توسط دسته‌اي از منحني‌هاي عمق مساحت زمان تداوم (DAD) كه هركدام نشان‌دهندۀ تداوم زماني مختلف بارش است نشان داده مي‌شوند. با استفاده از اين منحني‌ها يك عامل كاهش براي سطح مشخصي تعيين و براي تعديل متوسط بارش نقطه‌اي مرتبط با فراواني طرح مورد نظر به كار مي‌رود. در بررسي‌هاي به ‌عمل ‌آمده در استان لرستان مشخص گرديد ميزان بارش در منطقه، تنها تابع ارتفاع نيست، بلكه از نظر مكاني نيز بارندگي پيچيدگي خاص خود را دارد كه اين مسئله نتيجۀ گستردگي و امتداد متفاوت ناهمواري‌هاي كوهستاني نسبت به جريان‌هاي باران ‌زا است. اين موضوع باعث مي‌شود رگبارهاي فراگير با تداوم زماني كمتر از 12 ساعت در بررسي سطح بارش مشاهده نشوند. بنابراين، در پژوهش حاضر رگبارها در سه‌پايه زماني 12، 24 و 48 ساعته مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفتند. جهت تهيۀ نقشۀ هم‌ باران رگبارهاي انتخابي از روش‌هاي زمين ‌آماري استفاده شد. در بررسي به‌ عمل ‌آمده روش‌هاي زمين آماري شامل اسپلاين، نسبت عكس فاصله، كريجينك و كوكريجينك استفاده شد. نتايج حاصله بيانگر آن بود كه روش كوكريجينگ ساده روشي مناسب براي برآورد ميزان بارش در رگبارهاي انتخابي در سطح استان لرستان است. لذا، از روش فوق براي تهيۀ نقشه‌هاي هم‌ باران استفاده‌ شد. نتايج حاصل از بررسي فاكتور كاهش سطحي بارندگي بيانگر آن است كه در پايۀ زماني 12و 48 ساعته با افزايش هر 5000 كيلومترمربع، 0/1 از فاكتور كاهش سطحي كاسته مي‌گردد. در پايۀ زماني 24 ساعته تا شعاع 18000 كيلومترمربع روند كاهش اين ضريب كند بوده و از آن به بعد مشابه بارندگي‌هاي 12و 48 ساعته هست. بررسي مقادير آمار بارندگي روزانه تعدادي از ايستگاه‌هاي باران‌سنجي كه در بعضي مناطق استان توسط سازمان هواشناسي و وزارت نيرو نگهداري مي‌شوند، نشان مي‌دهد كه بعضاً تفاوت چشمگيري بين مقادير بارندگي ثبت شده توسط اين دو سازمان وجود دارد. لذا، پيشنهاد مي‌گردد وضعيت ديده‌ باني ايستگاه‌ها بصورت دوره‌اي، توسط كارشناسان مورد ارزيابي قرار گيرند.