اولويت‌بندي اقدامات آبخيزداري در حوزه‌هاي آبخيز فريزي و ريگ سفيد با استفاده از روش فازي-تاپسيس

پروژه‌هاي آبخيزداري با اهداف گوناگون به دليل شرايط طبيعي حاكم بر حوزه آبخيز، از جمله مسائل اقتصادي- اجتماعي و محدوديت هاي فني و مالي، نيازمند اولويت بندي است. براي بررسي ارزيابي توان بوم‌شناختي حوضه هاي آبخيز فريزي و ريگ سفيد (شهرستان چناران خراسان رضوي) جهت اولويت-بندي عمليات اجرايي آبخيزداري، از روش فازي-تاپسيس به‌عنوان ابزار قدرتمند در تصميم‌گيري چندمعياره استفاده شده است. با ورود اطلاعاتي شامل معيارها (حفاظت خاك، ظرفيت چرا، فرسايش آبي، ارتفاع رواناب، دبي، شيب و بارندگي)، وزن معيارها (اعداد فازي يا قطعي)، نوع معيارها (مثبت يا منفي)، گزينه ها و داده هاي ماتريس تصميم گيري، در نرم‌افزار Fuzzy TOPSIS Solver 2013 كليه مراحل تحليل انجام شد. زيرحوضه هاي R1، R2، R5 و F`2 در بالاترين اولويت و به همين‌ترتيب زيرحوضه‌هاي R`7 و R`10 در كمترين اولويت براي انجام عمليات آبخيزداري قرار دارند. زيرحوضه هاي R4 از حوزه آبخيز ريگ سفيد و F3، F4 و F`5 از حوضۀ آبخيز فريزي، در اولويت دوم انجام عمليات و با عنوان اولويت زياد قرار دارند. زيرحوضه هاي R`6، R9 و F1 در اولويت متوسط و زيرحوضه R`3 در اولويت كم براي انجام عمليات آبخيزداري قرار گرفتند. با مقايسه اولويت‌بندي با روش فازي تاپسيس و مطالعات توجيهي سال 1389 مي توان تا حدودي به شباهت نتايج آنها اشاره نمود، ليكن در اولويت هاي رده دوم تفاوت ها به نسبت اولويت هاي سوم و چهارم بيشتر مشاهده مي‌شود. نتايج حاكي از آن است كه مدل‌هاي تصميم گيري چندمعياره به دليل قابليـت اسـتفاده از چنـدين معيـار بـه صورت كمي و كيفي و پيشنهاد بهترين مكان با توجـه بـه هدف، مـي توانـد اطلاعـات بـا ارزشـي را در زمينه اولويـت بنـدي عمليـات اجرايـي در راستاي مديريت جامع حوضۀ آبخيز ارائه نمايد. لذا، پيشنهاد ‌مي‌شود در تلفيق و برنامه‌ريزي مطالعاتي از اين روش كه داراي استناد منطقي و روند اصولي براي تعيين اولويت‌ها دارد، استفاده شود؛ زيرا در اين روش هم عوامل و هم زيرحوضه‌ها براي كنترل و برنامه ريزي طبقه بندي ‌مي‌شوند.