آثار شوك‌هاي اقتصادي خارجي بر متغيرهاي كلان اقتصادي ايران: رويكرد خودرگرسيون برداري جهاني (GVAR)

تجزيه و تحليل سياست‌هاي كلان اقتصادي و مديريت ريسك، مستلزم توجه به افزايش وابستگي‌هاي متقابل بين بازارها و اقتصادها است. موضوعات اقتصادي بايد از ديدگاه جهاني و داخلي مورد توجه قرار گيرد و بايد كانال‌هاي مختلف انتقال شوك مورد توجه قرار گيرد. اين مقاله در پي بررسي اثر شوك كشورهاي اثرگذار بر اقتصاد ايران است. براي نشان دادن اين اثر از مدل خودرگرسيون برداري جهاني (GVAR) از فصل اول 1990 تا فصل چهارم 2019 براي 34 كشور كه حدود 90 درصد از توليد جهاني را پوشش مي‌دهند، استفاده شده است. نتايج اين تحقيق حاكي از آن است كه تنها شوك كشورهاي آمريكا، چين و شوك جهاني بر متغيرهاي كلان اقتصادي ساير كشورها و قيمت نفت تاثيرگذار است و در نتيجه اثر اين سه شوك بر اقتصاد ايران بررسي شد. نتايج نشان داد كه با فرض ثبات ساير شرايط، شوك مثبت يك درصدي بر توليد ناخالص داخلي چين بر متغيرهاي توليد ناخالص داخلي و تورم ايران اثرگذار است و با افزايش يك درصد GDP چين، GDP ايران يك دوره بعد از آن 0/08 و تورم 1/2 درصد افزايش مي‌يابد و بر نرخ بهره تاثيري ندارد. شوك آمريكا به‌طور غيرمستقيم و از طريق قيمت نفت اثر دارد. با توجه به ايزوله بودن اقتصاد ايران، متغيرهاي خارجي نمي‌توانند تاثيرات قابل توجهي بر اقتصاد كشور داشته باشند. به طور كلي، با توجه به اندازه اقتصاد و حجم مبادلات تجاري ايران، شوك‌هاي ساير شركاي تجاري از كانال تجارت خارجي بر اقتصاد ايران اثرگذار نيست.