بررسي تاب آوري نواحي روستايي پيراشهري در برابر سيلاب (مطالعه موردي: برخي روستاهاي دهستان ميدان چاي)

يكي از مخاطرات طبيعي كه مناطق روستايي را در سراسر جهان تحت تاثير قرار ميدهد، سيلاب مي‌باشد. از آنجايي كه استان آذربايجان شرقي از استان‌هاي سيل خيز كشور ايران مي‌باشد و شهر تبريز و روستاهاي پيرامون آن از قديم الايام در معرض خطر وقوع سيل قرار داشتند، هدف اين پژوهش بررسي تاب آوري نواحي روستايي پيراشهري شهر تبريز (برخي از روستاهاي دهستان ميدان چاي) در برابر سيلاب است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع كاربردي و از نظر روش تحقيق، توصيفي – تحليلي است. داده هاي مورد نياز با استفاده از ابزار پرسشنامه در سطح خانوارها گردآوري شد. رواﯾﯽ ﭘﺮﺳشنامه ﺑﺎ بهره ﮔﯿﺮي از ﻧﻈﺮات ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ حوزه هاي روستايي و بلاياي طبيعي ﺗﻌﯿﯿﻦ شدند و ﻣﯿﺰان ﭘﺎﯾﺎﯾﯽﮐل آنها ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ضريب آﻟﻔﺎي ﻛﺮوﻧﺒﺎخ 0/86 بدست آمد. جامعه آماري پژوهش شامل 5 روستاي حومه جنوب شرقي شهر تبريز (از روستاهاي دهستان ميدان چاي) است و حجم نمونه طبق فرمول كوكران 370 خانوار برآورد شد. براي بررسي ميزان ابعاد تاب آوري (اقتصادي، كالبدي، نهادي، اجتماعي و محيطي) در روستاهاي مورد مطالعه با توجه به نرمال بودن متغيرهاي تحقيق از آزمون t تك نمونه اي، رگرسيون و تحليل واريانس يك طرفه (ANOVA) استفاده شد. نتايج آزمون t تك نمونه اي نشان داد از ميان ابعاد مورد مطالعه، بعد اجتماعي با ميانگين 3/50، بعد اقتصادي با ميانگين 3/33، بعد كالبدي با ميانگين 3/10، بعد نهادي با ميانگين2/54 و بعد محيطي با ميانگين 1/98 به ترتيب بيشترين تاثير را در ميزان تاب آوري روستايي دارند. نتايج تحليل واريانس (AVOVA) نشان داد، در زمينه ميزان تاب آوري در برابر سيل، تفاوت معني دار آماري ميان روستاهاي بررسي شده وجود دارد. ميزان تاب آوري در مقابل سيلاب در روستاي ليلي خان با ميانگين 1/548 بيشتر و در روستاي چاوان با ميانگين 1/373 كمتر است.شناسايي وضعيت ابعاد تاب آوري در نواحي پيراشهري دهستان ميدان چاي، مي تواند مديران و مسئولان را در راستاي تقويت شاخص هاي اقتصادي، نهادي و محيطي در مقابله با سيلاب و كاهش اثرات آن ياري نمايد.