نظريۀ «مخاطب‌محوري» رويكردي در نقد ادبيات كودكان

پژوهش در حوزۀ ادبيات كودكان با فرض مخاطب ـ كودك ويژگي‌هاي منحصر‌به‌فردي دارد كه ناشي از ماهيت متفاوت آن است و پژوهش در اين حوزه را تحت تأثير قرار مي‌دهد. درك اين ويژگي‌ها مستلزم توجه به اثرات معطوف به قيد كودك در حيطۀ دانش و سپس پژوهش ادبيات كودكان است. نويسندگان و منتقدان ادبيات كودكان، بايد به ويژگي‌هاي زباني و توانايي درك و فهم مخاطبان خود، توجه ويژه‌اي داشته باشند. اين سخن مؤيّد اهميت نظريۀ «مخاطب‌محوري» در ميان نظريه‌هاي سه‌گانۀ ادبي يعني «مؤلّف‌محوري»، «متن‌محوري» و «مخاطب‌محوري» است. پژوهشگر با بررسي ويژگي‌هاي عناصر زباني و درون‌مايۀ آثار كودكان و تطبيق آن با ويژگي‌هاي مخاطبان و از جهتي بازنگري در كاركرد رويكردهاي نقد ادبي بر اساس نظريه‌هاي سه‌گانۀ ادبيِ مذكور، به دنبال يافتن پاسخي است كه نشان دهد، نظريۀ «مخاطب‌محوري» در بين نظريات سه‌گانۀ ادبي در ادبيات كودكان اهميت ويژه‌اي دارد و اين نظريه مي‌تواند معياري براي پژوهشگر باشد تا با بهره‌گيري از آن به نقد ادبيات كودكان بپردازد. در اين پژوهش به روش توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از داده‌هاي كتابخانه‌اي، كاركرد رويكردهاي نقد ادبي در ادبيات كودكان بررسي و تحليل‌شده است. نتايج اين پژوهش اهميت نظريۀ «مخاطب-محوري» را اثبات و تطبيق و بررسي آثار توليد‌شدۀ كودكان بر اساس نظريۀ ادبيِ فوق، معيارهاي مناسب نقد را براي نويسندگان اين حوزه مشخص و معرّفي خواهد كرد.