نقش مخاطرات زيست محيطي در مكان‌يابي محوطه‌هاي دوره هخامنشي دشت سيستان در حوضه رودخانه هيرمند

دشت سيستان از ديرباز با خطر سيلاب، خشك‌سالي و طوفان شن روبرو بوده است، همچنين به‌واسطه داشتن منابع آبي فراوان، يكي از مناطق مهم استقرارگزيني انسان‌ها بوده است. تا كنون مطالعه جامعي راجع به خطرات زيست محيطي و نحوه غلبه يا كاهش اثرات آن‌ها در دوره هخامنشي انجام نگرفته است، هدف كلي پژوهش حاضر؛ بررسي رابطه متقابل محوطه‌هاي دوره هخامنشي و محيط طبيعي و به‌طور خاص، نحوه استقرارگزيني با توجه به محدوديت‌هاي محيط است. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي تاريخي و با استفاده از نرم افزار GIS انجام شد. پس از مطالعه شرايط محيطي، متغيرهاي شيب زمين، نوع منابع آبي و فاصله از منابع آبي، نوع خاك، زمين‌شناسي و باد بررسي شدند، نتايج به‌دست آمده، گوياي نقش مؤثر منابع آب سطحي در مكان‌گزيني محوطه‌ها است. منابع آبي فراوان، شيب ملايم و سهولت سرازيري آب در دشت، ظرفيت ايجاد كانال‌هاي انشعابي جهت حفظ فاصله مناسب از رودخانه، استقرار روي تراس رودخانه‌اي جهت دوري از خطر سيلاب، عواملي هستند كه موجب مي‌شدند اين منطقه علي‌رغم فقدان سفره‌هاي آب زيرزميني و وابستگي به منابع آب سطحي، يكي از مناطق جاذب جمعيت باشد. قرارگيري منطقه روي مخروطه‌هاي دلتايي،تغيير مسير كانال‌هاي رودخانه را در پي دارد كه موجب جابه‌جايي متعدد استقرارها مي‌شد.