ارزيابي كيفيت آب رودخانۀ چالوس با استفاده از تجزيه ‌و تحليل آماري و شاخص كيفيت آب (WQI)

آلودگي رودخانه‌ها يكي از خطرات جدي براي محيط‌ زيست، سيستم‌هاي آبي و سلامت انسان است. در اين مطالعه اثر فعاليت‌هاي انساني بر كيفيت آب در رودخانۀ چالوس مورد ارزيابي قرار گرفت. بدين‌منظور، نمونه‌برداري در دو دوره (مهر 1398 تا شهريور 1399) انجام شد. در هر دوره از هر ايستگاه سه نمونه از آب‌هاي سطحي جمع‌آوري و مورد تجزيه‌ و تحليل قرار گرفت. در اين پژوهش پارامترهاي كيفيت آب (دما، pH، هدايت الكتريكي، مواد جامد محلول، جامدات معلق، كدورت، شوري، كاهش پتانسيل اكسيداسيون، قليايي، سختي كل)، اكسيژن‌رساني (اكسيژن محلول، اشباع اكسيژن، نياز اكسيژن بيولوژيكي)، مواد مغذي (N-NH4, N-NO2, N-NO3، كل فسفات، كل فسفر)، عناصر كمياب، آلودگي غيرآلي و محتواي كلروفيل معلق از جمله پارامترهاي بيولوژيكي بررسي شدند. روش‌هاي آماري متعددي براي نتايج تجزيه‌ و تحليل پارامترها از جمله روش آماري مؤلفه‌هاي اصلي (PCA)، شاخص همبستگي پيرسون (PCI) و تجزيه‌ و تحليل خوشه‌اي (CA) مورد استفاده قرار گرفت و هم‌چنين از شاخص كيفيت آب (WQI) براي تعيين كيفيت جريان آب و ضريب خطر (HQ) و شاخص خطر (HI) جهت بررسي ارزيابي ريسك از نظر بهداشت عمومي براي عناصر كمياب استفاده شد. نتايج نشان داد كه كيفيت آب رودخانه چالوس از ايستگاه S1 به‌سمت پايين‌دست به‌دليل افزايش فعاليت‌هاي انساني، جاده‌سازي در حاشيۀ بستر رودخانه، ورود پساب از زمين هاي كشاورزي و فاضلاب خانگي و تخليه فاضلاب مزارع پرورش دام در رودخانه كاهش ‌يافته است و هم‌چنين بررسي كيفيت آب رودخانه از نظر خطرات بهداشت عمومي نشان ‌داد كه مي­توان از آب ايستگاه S1 به‌عنوان آب آشاميدني استفاده كرد و خطري بالقوه براي سلامت بزرگسالان و كودكان ندارد، اما از آب ايستگاه S2 و به‌ويژه ايستگاه S3 نمي‌توان براي آشاميدن استفاده كرد و باعث ايجاد خطرات بالقوه براي سلامت بزرگسالان و كودكان مي‌شود.