مقايسۀ كاني نگاري سفال دورۀ مس وسنگ مياني زاگرس مرتفع با مناطق خوزستان و فارس

‌در سال‌هاي اخير در بررسي‌هاي مختلفي كه در منطقۀ چهارمحال‌وبختياري و در نقاطي مانند فارسان، اردل و ميانكوه صورت‌گرفته، شمار زيادي محوطه‌ مربوط به دورۀ مس‌وسنگ يافت‌شده است؛ از سطح اين محوطه‌ها، سفال‌هايي به‌دست‌آمده كه پژوهش‌هاي نخستين روي اين سفال‌ها نشان‌دهندۀ ارتباط و نزديكي بسيار زياد سفال منطقه با سفال‌هاي دورۀ مس‌وسنگ در فارس (باكون الف و ب)، خوزستان (شوشان ميانه و جديد) و تاحدودي مركز فلات و غرب ايران است؛ ازاين‌رو، استفاده از روش‌هاي آزمايشگاهي براي مطالعۀ اين گونه‌هاي سفالي ضروري به‌نظر مي‌رسيد تا ابتدا به فن ساخت و برخي ويژگي‌هاي فني اين گونه‌هاي سفالي پي‌برده شود و هم‌چنين مشخص شود كه اين سفال‌ها علاوه‌بر شباهت‌هاي ظاهري مانند: رنگ، نقش و فرم، ازنظر ساختاري و فني نيز با نمونه‌هاي هم‌زمان مناطق مجاور شباهت دارند يا خير(؟)؛ چراكه ميزان تأثيرپذيري مردمان زاگرس مرتفع از مناطق هم‌جوار در اين مورد مهم مي‌تواند ما را درپي بردن به ارتباطات اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي (برهم‌كنش‌هاي) ساكنان اين منطقه در عصر مس‌وسنگ ياري كند. به‌همين‌دليل براي رسيدن به اهداف موردنظر، تلفيقي از روش‌هاي ميداني، كتابخانه‌اي و آزمايشگاهي به‌كار بسته شد و تعداد 32 نمونۀ سفالي كه از سطح محوطه‌هاي پيش‌ازتاريخي منطقۀ چهارمحال‌وبختياري، خوزستان و فارس جمع‌آوري‌شده با انجام مطالعات پتروگرافي مورد تجزيه‌وتحليل قرارگرفت. درنهايت با بررسي ويژگي‌هاي فني و كاني‌شناسي اين نمونه‌ها، مشخص شد كه سفال دورۀ مس‌وسنگ مياني زاگرس مرتفع دست‌ساز بوده، پخت كافي دارند و از مواد معدني به‌عنوان مادۀ چسبانندۀ آن‌ها استفاده‌شده است، علاوه‌بر اين‌كه سفال اين دورۀ هم‌چون ويژگي‌هاي ظاهري، در فن ساخت و ويژگي‌هاي فني هم شباهت بسيار به سفال هم‌زمان فارس و خوزستان داشته و درواقع اين نمونه‌ها با تأثيرپذيري از سفال باكون و شوشان ميانه و جديد ساخته‌شده است.