شناسايي صفات مرتبط با عملكرد گندم در شرايط تنش خشكي دوره‌اي با روش تجزيه تشخيص

گندم يكي از مهم‌ترين غلات در رژيم غذايي انسان است و به‌طور گسترده در بسياري از محصولات غذايي فرآوري‌شده استفاده مي‌شود. تنش كم‌آبي از عوامل اصلي محدودكننده رشد و توليد گندم در جهان است. اين پژوهش به‌منظور ارزيابي تأثير صفات ثانويه زراعي و فنولوژيك بر عملكرد دانه ده ژنوتيپ گندم نان (شش لاين ايزوژن در سه زمينه ژنتيكي و چهار رقم) در شرايط تنش خشكي دوره‌اي انجام شد. دو آزمايش‌ مزرعه‌اي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در دانشگاه شهيد باهنر كرمان طي سال‌هاي زراعي 98-1397 و 1399-1398 اجرا و صفات متعددي اندازه‌گيري شد. در اين بررسي بين صفات ثانويه متعددي كه بررسي شد فقط طول ريشك، طول برگ پرچم و تعداد دانه در سنبله توانستند به‌طور معني‌داري ژنوتيپ‌هاي با عملكرد بالا و پايين در شرايط تنش رطوبتي را از هم تفكيك نمايند. اين نتيجه اهميت اين صفات را در برنامه‌هاي به‌نژادي براي تحمل به خشكي نشان مي‌دهد. تابع تشخيص اين صفات به‌عنوان يك شاخص جامع براي انتخاب ژنوتيپ‌هاي با عملكرد بالا مورد استفاده قرار گرفت. اين شاخص 72 درصد از تغييرات عملكرد دانه را توجيه كرد و با عملكرد دانه در شرايط تنش آبي همبستگي مثبت و معني‌داري (**0.85=r) نشان داد. تابع تشخيص نشان داد كه مهم‌ترين صفات تأثيرگذار بر عملكرد دانه در شرايط تنش رطوبتي به‌ترتيب طول برگ پرچم و طول ريشك بودند. اين شاخص مي‌تواند به‌عنوان معياري براي انتخاب همزمان در برنامه‌هاي به‌نژادي آينده مورد استفاده قرار گيرد.