بازنمايي درختان مقدس و اسطوره اي اسلامي در نگارگري (زقوم، طوبي، سدره المنتهي)

درخت در باور مسلمانان و به دليل اشارات زياد به آن در قرآن و روايات از تقدس و اهميت خاصي برخوردار است. يكي از دلايل آن حضور درخت در هنگام آفرينش آدم و حوا و دخيل بودن در سرنوشت آنهاست. مفاهيم و استعارات زيادي از درخت در روايات و سخنان حكماي اسلامي بيان شده است. اين پژوهش به هدف بررسي روايات مختلف از توصيفات بيان شده از اين درختان مذهبياسطوره اي و مطابقت آنها با نگاره هاي موجود انجام شده است. سوالات مطرح شده اين است: مفاهيم نمادين درخت هاي زقوم، طوبي و سدره المنتهي در باور مسلمانان چيست؟ آيا بازتاب اين مفاهيم در نگاره هاي مرتبط، متناسب با متون توصيفي هستند؟ درخت در باورهاي اسلامي داراي مفاهيم نمادين متضادي است، هم نشاني از دوزخ (درخت زقوم) و هم مفهومي از بهشت (درخت طوبي و سدره المنتهي) را تداعي مي كند. اين درختان در قرآن و روايات با توصيفات مختلفي تبيين شده اند. برخلاف موضوعاتي كه در نگارگري اسلامي مكررا تصويرسازي شده اند، تصويرنگاري از اين سه درخت خارق العاده، به ندرت انجام شده است. درخت زقوم نمادي از دوزخ و وسيله اي براي عقوبت گناهكاران و جايگاه آن در قعر جهنم است، در مقابل، طوبي و سدره المنتهي تمثيلي از بهشت و مواهب آن است كه در آسمان ها جاي دارند. اين استعاره در تعدادي از نگاره ها دقيقا نمايش داده شده است. روش تحقيق مورد استفاده براي اين پژوهش توصيفي و تا حدودي تحليلي است و روش گرد آوري اطلاعات كتابخانه اي بوده و داده هاي مورد نياز از طريق كتب و سايت هاي علمي معتبر كسب شده است.