آسيب‌شناسي دانش بومي كاغذ‌سازي سنتي ايران به منظور مطابق‌سازي با نيازهاي جامعه‌ي معاصر

كاغذ دست‌ساز ميراث سنتي و فرهنگي، ماحصل نبوغ و مهارت كاغذسازان دوره‌هاي متمادي است. اين هنر دوراني از آوازه بالايي برخوردار بوده‌است. توليد و كاربرد كاغذ دست‌ساز امروزه به خصوص در ميان هنرمندان بسيار محدود و گاهي فراموش شده‌است. اما برخلاف آنچه در ايران روي داده، دركشورهاي ديگر اين هنر فراموش نشده و همچنان به رشد خود ادامه ‌داده‌‌است. از اين جهت پژوهش پيش‌رو با هدف مطالعه و تحليل وضعيت مطلوب، موجود و آسيب‌هاي وارده به اين هنر سعي در پاسخگويي به اين سؤال دارد كه چگونه ميتوان كاغذهاي دست‌ساز سنتي را با نيازهاي هنرمندان معاصر ايراني تطبيق داد؟ در اين راستا اين پژوهش با روش كيفي از نوع توصيفي تحليلي با رويكرد آسيب‌شناسي به جمع‌آوري داده‌ها از طريق منابع كتابخانه‌اي و ميداني به‌صورتمصاحبه با 11نفر از صاحب نظران و افراد دخيل در اين هنر پرداخته ‌است. نتايج حاصله مبين آن ‌است كه باگذشت زمان آسيب‌هايي چون كاهش توليدكنندگان كاغذ دست‌ساز، كمبود متخصصين كارآمد و گاهي انحصاري‌شدن آموزش در بين اساتيد،كيفيت پايين و بافت نامرغوب، زمان‌گير و سخت بودن توليد به روش سنتي، نبود حاميان دولتي و خصوصي به جهت حمايت‌هاي مالي و معنوي باعث دورشدن هنرمندان و كاغذسازان از مصرف و توليد كاغذ دست‌ساز شده‌‌است. لذا اعمال روش‌هايي چون معرفي كاغذ دست‌ساز از طرف هنرمندان و اساتيد هنر، بازاريابي حضوري، عرضه انبوه به بازار و آشنايي هنرمندان با جنبه‌هاي زيبا‌شناسانه و كاربري متنوع كاغذ مي‌تواند در شناخت و توسعه اين هنر بين هنرمندان مؤثر باشد. همچنين با درنظرگرفتن استانداردهايي مي‌توان كاغذهايي با كيفيت، بافت مناسب و ابعاد مورد نياز هنرمندان را توليد نمود. تكنيك‌ها و تكنولوژي جديد مبتني بر حفظ اصالت و قواعد هنر سنتي‌كاغذسازي در سرعت ‌بخشيدن به مراحل توليد و به تبع توليد انبوه و پايين‌آمدن زمان و قيمت توليد تأثيرگذار خواهدبود. به علاوه برگزاري انجمن‌ها، دوسالانه‌ها، همايش‌هاي كاغذسازي، حمايت سازمان‌هاي دولتي و سرمايه‌گذاري در اين زمينه در انسجام گروه كاغذسازان و هنرمندان براي ارائه آثار خود، ايجاد رقابت و ايده‌پردازي تأثير بسزايي دارند.