... شبي چون شَبَه روي شسته به قير (بررسي ارتباط موضوعي متن و تصوير در داستان بيژن و منيژه)

مسأله پيوستگي و تعامل ميان متون ادبي با تصاوير از جملۀ موارد مورد توجه نگارگران از ديرباز بوده‌است. اگرچه نگارگران در بيش‌تر موارد رعايت اصل امانت‌داري به متن را مورد توجه قرار داده‌اند، اما گاه اين نگاره‌ها توأم با اغراق در تصويرگري مناظر حماسي يا غنايي شده‌است. شاهنامۀ قرچقاي‌خان از جملۀ شاهنامه‌هاي مصور دورۀ صفوي است كه كمتر شناخته و معرفي شده‌است. در اين پژوهش كه با هدف شناساندن ويژگي‌هاي اين شاهنامۀ ارزشمند انجام‌گرديده، تلاش شده‌است تا يكي از مشهورترين داستان‌هاي حماسي غنايي شاهنامۀ فردوسي يعني داستان بيژن و منيژه از منظر تعامل و پيوستگي تصاوير اين داستان با متن منظوم شاهنامۀ فردوسي بررسي گردد. اين‌كه ويژگي‌هاي تصويري نگاره‌هاي داستان بيژن و منيژه در شاهنامۀ قرچقاي‌خان كدام بوده و عناصر داستاني چگونه در اين نگاره‌ها به تصوير درآمده‌اند؟ موضوع اين پژوهش ‌است. روش كار در اين تحقيق توصيفي و تحليل تصاوير بر مبناي چهار مؤلفۀ اصلي موجود در اين نگاره‌ها يعني: تصويرگري رخداد، شخصيت‌ها و جايگاه آن‌ها، صحنه‌پردازي، فضاسازي و شعر مكتوب مي‌باشد. نتيجۀ اين پژوهش ضمن آن‌كه حكايت از هماهنگي كامل اين عناصر با روايت ادبي دارد، نشان‌گر توجه هنرمندان به جلوه‌هاي غنايي اين داستان است كه خود از وجوه ابداعي و ارزشي شاهنامۀ قرچقاي خان به شمار مي‌رود.