بررسي نقش ساز‌و‌كار تقابل در پيوند آيات قرآن (با محوريت سوره‌ي آل عمران)

تقابل معنايي يكي از ابزارهاي هنري و زيبايي آفرين است كه بالاترين مراتب زيبايي را در ساختار و محتواي قرآن كريم باعث گشته است. توجه و مطالعه ي زيباشناسي تقابل و ساختارهاي تقابلي در آيات ارجمند قرآن مي تواند با تقديم مفاهيم نهفته ارزشمند و داده هاي هنري احساس برانگيز، به بازنمودن برخي ابهامات و پيچش هاي معنايي در آن ها كمك كند و تا حدود زيادي به نيازها و پرسش هاي روح و عقل انسان پاسخ گفته و بر آن ها تأثير گذارد و ازآنجاكه تقابل در قرآن كريم جلوه اي از زيبايي ها و شگفتي هاي اين كتاب آسماني و وجهي از وجوه اعجاز آن است، ضرورت و اهميت بررسي نقش ساز وكار تقابل در اين سوره كه از ويژگي هاي خاصي برخوردار است، به‌خوبي آشكار مي‌گردد. در اين پژوهش ضمن شناسايي اين سازوكار و ابزار هنري در سوره ي آل عمران، تأثير آن در ايجاد توازن آوايي و زيبايي ساختار و ايجاد پيوند و توازن معنايي و زيبايي محتواي اين سوره مورد بررسي قرارگرفته است. در اين راستا ابتدا به بررسي معناي لغوي و اصطلاحي واژه ي تقابل و اهميت و جايگاه آن در ايجاد زيبايي سخن پرداخته‌شده و سپس با تحليل نمونه هايي از انواع تقابل معنايي در سوره ي آل‌عمران، روشن مي شود كه چگونه اين ابزار بلاغي توانسته است در اين سوره انسجام آوايي و وحدت ساختاري ايجاد كند و در انسجام و وحدت معنايي آيات و تقديم مفاهيم والا در آن ها نقش داشته باشد. و با تقابل سازي صفات خداوند باعث ارائه ي تعريف جامع و كاملي از خداوند يكتا در اين سوره شده و تسلط همه جانبه او بر امور هستي از ازل تا ابد را اثبات كرده و به نفي همه ي خدايان ادّعايي كافران پرداخته است.