بررسي روشمند ايدئولوژي در رمان «جسر بنات يعقوب» حسن حميد بر اساس راهبردهاي صور نمادين تامپسون

با ظهور نظريات بافت بنيادي چون تحليل انتقادي گفتمان، پيوند ميان جامعه و متون ادبي اعم از شعر و نثر و به‌تبع آن تأثير و تأثر آن‌ها بر يكديگر كاملاً مشهود گرديده و پرواضح است اين متون تحت تأثير نظام‌هاي ايدئولوژيك جامعه قرار دارند و بر اساس آن هويت مي يابند. اين جستار ‌با روش توصيفي– تحليلي و استفاده از منابع كتابخانه اي بر پنج روش كلي نظريه تامپسون: مشروعيت بخشي، پنهان‌كاري، وحدت، چندپارگي و شيء انگاري تكيه دارد به روش‌ شناسي مطالعه ايدئولوژي هاي مسلط و متنازع در رمان «جسر بنات يعقوب» نوشته حسن حميد -داستان‌پرداز و رمان‌نويس معاصر فلسطيني -پرداخته؛ با توجه به اينكه اين رمان بيانگر مسأله مهاجرنشيني صهيونيست ها مي باشد و به‌ عنوان گفتماني ادبي، صورت نماديني است كه قابليت بازنمود، ايدئولوژي را دارد و علاوه بر انتقال آن‌ يكي از روش‌هاي متني هدفمند براي تبيين اشكال باز توليد قدرت در جهت بازنمايي معناي پنهان نيز بشمار مي آيد ضرورت پرداختن به آن مشخص مي گردد؛ لذا پژوهش حاضر باهدف به‌كارگيري راهبردهاي متني شده تامپسون در صدد آشكارسازي روابط پنهان قدرت و بازنمايي ايدئولوژي هاي متن مي باشد و به دنبال چرايي اين موضوع است كه اين رمان چگونه ايدئولوژي گفتمان مسلط (صهيونيست‌ها) را بيان مي كند؛ از خلال بررسي‌ها مشخص گرديده كه رمان با خلق شخصيت يعقوب مهاجر روايتگر زندگي مهاجران يهودي از زبان خودشان است و نويسنده تلاش كرده تا عقايد و ايدئولوژي‌هاي گفتمان سلطه را از زبان خودشان بيان كند، و نتايج پژوهش حاكي از آن است كه گفتمان مسلط از راهبردهاي عقلاني سازي، شيءانگاري، افتراق و مطلوب زدايي، نمادين سازي وحدت، طبيعي­سازي و پنهان‌كاري براي تبيين و استمرار ايدئولوژي اشغالگري و مستعمره سازي صهيونيست‌ها در مناطق عربي، نژادپرستي، مادي‌گرايي‌شان بهره برده و ايدئولوژي متنازع نويسنده كه تأكيد بر هوشياري در ارتباط با دشمن، تكيه بر وحدت ملي و ترسيم اصالت عربي مي‌باشد از خلال راهبرد پنهان‌ كاري و بعضاً مطلوب زدايي تبيين و استمرار يافته است.