ارزيابي تأثير خشكسالي‌ هواشناسي بر آبهاي زيرزميني آبخوان كوهدشت در استان لرستان

اين مقاله با هدف تبيين و توصيف خشكسالي‌هاي هواشناسي و ژئوهيدرولوژيكي و كمي كردن كمبود بارش در مقياس‌هاي زماني مختلف و اثر آن بر روي منابع آب زيرزميني و شناخت ارتباط بين وقوع و تأخير زماني خشكسالي‌هاي هواشناسي و ژئوهيدرولوژيكي آبخوان كوهدشت انجام شد. به‌ منظور تعيين وضعيت رطوبتي سالانه منطقه، ابتدا با استفاده از آمار سال‌هاي 1399 - 1367 شاخص‌هاي بارندگي (SPI) و آب زيرزميني (GRI) محاسبه گرديد. پس از محاسبه شاخص‌هاي SPI و GRI ضرايب همبستگي بين شاخص SPI در مقياس‌هاي زماني سالانه، فصلي، سه، شش، نه، 12، 18، 24 و 48 ماهه با ميانگين ارتفاع سطح آب زيرزميني و شاخص GRI در ماه متناظر، محاسبه شد. براي تعيين طولاني‌‎ ترين دوره خشكسالي از معيار مجموع بزرگي خشكسالي (DM)، استفاده گرديد؛ زيرا دوره‌هاي طولاني‌ تر اثر منفي بيشتري روي آب زيرزميني دارند. با توجه به مقادير SPIو GRI وضعيت رطوبتي براي هر بازه زماني تعيين شد و روند خشك‌ سالي‌ها بررسي گرديد. سپس همبستگي بين شاخص SPI در مقياس‌هاي زماني مختلف با اعمال و بدون اعمال تأخير زماني، با ميانگين تراز سطح سفره آب زيرزميني و شاخص GRI مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد، با افزايش مقياس زماني، ضريب همبستگي SPI، با ميانگين ارتفاع سطح آب زيرزميني و شاخص GRI افزايش مي‌يابد و خشكسالي‌هاي هواشناسي با تأخير زماني 48 ماهه بر منابع آب زيرزميني اثر مي‌گذارند، كه در سطح 0/01 معني‌دار است. بطوري‌ كه 33/1 درصد از واريانس تراز متوسط سطح ايستابي آبخوان كوهدشت تحت تأثير SPI_48 و 66/9 درصد، متأثر از كشاورزي شرب و صنعت است.