كاهش اثر ناهم واريانسي در محاسبه ميانگين بارش سالانه ايران؛ بخش دوم :مقياس مكاني حوزه آبخيز

ايران كشوري ناهموار با تنوع اقليمي بسيار زياد است. اين اقليم‌هاي مختلف بر ناهم‌ واريانسي داده‌هاي بارش تأثير دارند، زيرا رفتارهاي بي ‌قاعده‌ي بارش باعث ايجاد ناهم‌ واريانسي مي‌شوند و بارش متغيري گمشده در ناهم‌ واريانسي است. بنابراين در اين پژوهش با مبنا قراردادن مقياس مكاني حوزه‌ي آبخيز و بررسي داده‌هاي بارش 146 ايستگاه همديد، اثر ناهم‌ واريانسي بر ميانگين بارش كشور در مقياس زماني فصلي ازطريق آزمون لوين مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج نشان داد كه داده‌هاي بارش در مقياس حوزه‌ي آبخيز نيز ناهم ‌واريانس هستند و اثرگذاري مفهوم ناهم‌واريانسي بر داده‌هاي بارش را مي‌توان به ‌وضوح در حوزه‌هاي آبخيز درياي مازندران و فلات مركزي مشاهده كرد. به‌ طوري كه هم‌ واريانس ‌ترين و ناهم ‌واريانس ‌ترين زيرحوزه‌ها در هر چهار مقياس زماني، در اين دو حوزه‌ي آبخيز قرار دارند. حتيّ وجود تناسب در پراكنش و توزيع ايستگاه‌هاي همديد، باز نتوانسته است از بروز ناهم‌ واريانسي در داده‌هاي بارش اين دو حوزه‌ي آبخيز جلوگيري كند. بنابراين ناهم ‌واريانسي داده‌هاي بارش، كاربرد مفهوم ميانگين در مقياس مكاني حوزه‌ي آبخيز را نيز همانند مقياس مكاني نواحي اقليمي به چالش مي‌كشد. براي نيل به ميانگيني كارآ از بارش سالانه كشور لازم است از محاسبه‌ي ميانگين بارش در هر دو مقياس مكاني نواحي اقليمي و حوزه‌ي آبخيز درجه دو پرهيز كرد. در مرحله‌ي بعدي نيز با تعيين علّت ناهم‌ واريانسي خطاهاي داده‌هاي بارش و انتخاب بهترين مدل يا مدل‌هايي كه مي‌توانند ناهم‌ واريانسي داده‌هاي بارش را در مقياس حوزه‌ها‌ي آبخيز درجه‌هاي 3، 4، 5، 6 و 7 در نظر بگيرند، اثر ناهم‌ واريانسي داده‌هاي بارش كشور را كاهش داد.