رتبه‌بندي شهرستان‌هاي استان سيستان و بلوچستان براساس ظرفيت گردشگري فرهنگي و ميراثي با استفاده از روش آراس

گردشگري فرهنگي و ميراثي ابزاري از توسعۀ اقتصادي است كه با جذب گردشگران از خارج از جامعۀ ميزبان به رشد اقتصادي منجر مي‌شود. توجه و كاربست ارزش‌ها موجب حفاظت از ميراث فرهنگي و محرك احياي الگوهاي محلي مي‌شود. استان سيستان و بلوچستان با جاذبه‌هاي فرهنگي و ميراثي شهرت بسياري دارد و مي‌تواند گردشگران فراواني را جذب ‌كند. بيشتر مطالعات انجام‌شده پيرامون گردشگري فرهنگي و ميراثي و عمدتاً بر موضوعاتي نظير ظرفيت‌سنجي براساس زيرساخت‌هاي گردشگري، ارزيابي كلي خدمات و امكانات شهرهاي تاريخي، حفظ بافت تاريخي شهر به‌منظور جذب گردشگرند. اما در خصوص معرفي ظرفيت‌هاي گردشگري و همچنين فراهم كردن تجهيزات و زيرساخت‌ها اقداماتي صورت نگرفته و يا به صورت نامتوازن انجام پذيرفته است كه اين موضوع موجب جذب نشدن گردشگر و بي‌توجهي به عناصر جاذب گردشگري اين استان شده است. هدف اين پژوهش رتبه‌بندي شهرستان‌هاي استان سيستان و بلوچستان براساس ظرفيت گردشگري فرهنگي و ميراثي، به‌منظور تدوين راهبردهاي توسعۀ آن، براي جذب گردشگران است. پژوهش حاضر، براساس هدف، كاربردي و، براساس ماهيت، توصيفي ـ تحليلي است. بدين‌منظور، ابتدا با مروري بر ادبيات و ديدگاه‌هاي مرتبط با پژوهش، شاخص‌هاي موردنياز جمع‌آوري شدند و سپس، به‌دليل همكاري‌نكردن سازمان‌هاي مربوطه در خصوص ارائۀ آمار و اطلاعات موردنياز، با تجميع شاخص‌ها و حذف شش شاخص «ميزان جرم و جنايت»، «ميزان رشد سالانه»، «ميزان حوادث مربوط به تصادفات»، «سرمايه‌گذاري دولتي»، «سرمايه‌گذاري غير‌دولتي» و «امنيت»، شاخص‌هاي نهايي انتخاب‌ شدند. در گام بعدي، وزن شاخص‌ها براساس آراي كارشناسان و با به‌كارگيري روش بهترين ـ بدترين شاخص در نرم‌افزار لينگو مشخص شد. درنهايت، با استفاده از روش آراس، شهرستان‌هاي استان براساس شاخص‌هاي ظرفيت گردشگري فرهنگي و ميراثي رتبه‌بندي شدند. نتايج نشان مي‌دهند كه، براساس محاسبات و امتياز مطلوبيت كل و نسبي، شهرستان‌هاي زاهدان (0.804)، چابهار (0.486)، زابل (0.379)، ايرانشهر (0.354) و سراوان (0.304) در رتبه‌هاي 1 تا 5 و ساير شهرستان‌ها در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفته‌اند. در ادامه، راهكارهايي براي ارتقاي گردشگري فرهنگي و ميراثي شهرستان‌هاي اين استان نيز ارائه شده است. درمجموع، اين طبقه‌بندي و ارائۀ راهبردها و راهكارهاي پيشنهادي مي‌توانند، در گام اول، مسير روشني را پيش روي سياست‌گذاران دولتي و به‌طور خاص مديران وزارت‌خانۀ ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي قرار دهند تا زمينه‌هاي مناسبي را براي برنامه‌ريزي، ايجاد تسهيلات و زيرساخت‌هاي مناسب براي گردشگري فرهنگي و ميراثي و، مهم‌تر از همه، تسهيل شرايط سرمايه‌گذاري و تشويق ورود بخش خصوصي (داخلي و خارجي) فراهم كند.