عنوان مقاله :
كتيبهي كوه رحمت (نويافته)
پديد آورندگان :
دورودي ، مجتبي دانشگاه شيراز , اولادحسين ، محمدجواد دانشگاه كرمان , فدايي ، حميد پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري تهران
كليدواژه :
كتيبهي پهلوي , كوه رحمت , كوه مهر , شهر استخر , گورنبشته
چكيده فارسي :
كوه رحمت نام كوهي است كه در سمت شرقي شهرستان مرودشت واقع شده است. در اين كوهستان آثار باستاني پرشماري ديده ميشود كه بدون ترديد تختجمشيد يا همان شهر هخامنشي پارسه مهمترينِ آنهاست. همچنين اين كوهستان شواهد گستردهاي از آثار تدفيني عهد باستان را در دل خود جاي داده است. بهعلاوه در اين كوهستان آثار نوشتاري مربوط به سنت ساساني، مانند كتيبههاي مقصودآباد و تختطاووس نيز، پيشتر مشاهده شده است. در پژوهش حاضر، كتيبهاي نويافته به زبان فارسيميانه و خطّ پهلويِ كتابي معرفي ميگردد كه ميتوان آن را در رديف كتيبههاي تدفيني بهشمار آورد و از اين پس با عنوان كتيبۀ كوه رحمت از آن ياد ميشود. يكي از موارد بسيار با اهميّت اين كتيبه، اشاره به نام شهر استخر است كه در كتيبههاي تدفيني براي نخستينبار مشاهده گرديده است. در يك نگاه كلي به محتواي اين كتيبه، ميتوان اينگونه ابراز داشت كه كتيبه مورد اشاره مربوط به اواخر دوران ساساني است و به طبقه اي از اشراف آن روزگار يعني دبيران تعلق داشته است. شواهد بسياري در دست است كه نشان ميدهد دبيران از طبقات ممتاز روزگار ساساني بودهاند. به گونهاي كه نام تعدادي از دبيران در سنت پهلوي كتيبهاي به ما رسيده است. كتيبۀ نويافته كوه رحمت در درّهاي از اين كوهستان، تحرير شده است كه از جمله اراضي تختطاووس بهشمار ميرود و در فواصل سمت راست ميانِ جادۀ نقشرجب به شهر استخر قرار دارد و دربردارندۀ شششطر است كه بهصورت عمودي و در اندازه 50 در 60 سانتيمتر به تحرير درآمده است. از جمله ويژگيهاي پيرامون اين كتيبه همچنين وجود دو حفرۀ مربعشكل در دهانۀ غار و در زير نوشته است كه بعضي از پژوهشگران از آنها با عنوان استودان ياد كردهاند. چنين ساختارهاي حفرهمانند در دامنههاي كوهستان و نزديك نقشرجب و كتيبۀ نويافته مورد بحث به تعداد زياد قابل مشاهده است كه خود خبر از ماهيّت تدفيني اين مكان ميدهد. تمامي مطالب ارائه شده در اين گفتار بيانگر اهميّت بسيار زياد اين كتيبه است كه ضرورت پژوهشهاي بيشتر بر روي آن را ميرساند. همچنين بايسته است محيط پيرامون اين كتيبه نيز از سوي باستانشناسان بيشتر مورد توجه و پژوهش قرار گيرد.
عنوان نشريه :
پژوهشهاي ايرانشناسي
عنوان نشريه :
پژوهشهاي ايرانشناسي