گرايش به پان تركيسم در مناطق آذري نشين ايران

قوميت گرايي در آذربايجان خود را در دو برهه زماني نشان داده است: اول در سال 1324 به شكل فرقه دموكرات آذربايجان كه كشور را تا مرز تجزيه پيش برد، و دوم در فعاليت هاي حزب خلق مسلمان در اوايل انقلاب اسلامي. بررسي علل شكل گيري چنين رخ دادهايي، براي مديريت صحيح آن ها و همچنين براي حفظ انسجام اجتماعي و وحدت ملي ضروري است. هدف اين مقاله مطالعه عوامل موثر بر گرايش به پان تركيسم در آذربايجان است. بدين منظور، با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي، 400 نفر به عنوان نمونه از چهار استان آذزي نشين آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، اردبيل و زنجان براي مصاحبه انتخاب شدند. تحليل رگرسيون داده ها نشان داد متغيرهاي مطالب نامناسب مطبوعات، محروميت نسبي، رسانه هاي خارجي، فعاليت نخبگان قومي، ممنوعيت تدريس زبان تركي و برخورد با فعالان قومي با متغير وابسته (پان تركيسم) رابطه معنادار مستقيمي دارند. توجه صدا وسيما و مطبوعات به حساسيت هاي قومي و توليد نكردن برنامه و مطالب توهين آميز، توجه به مسائل قومي مطرح در قانون اساسي و كاهش محروميت نسبي مي تواند به كاهش اين نوع قوميت گرايي در كشور كمك كند.