ژرف ساخت لايۀ آوايي- معنايي در سورۀ مباركۀ لقمان

نقش بي‌بديل قرآن كريم در زندگي بشر، سبب شده است تا دانش آواشناسي، در راستاي كشف لايه‌هاي به هم پيوستۀ معاني و مضامين نهفته در اين كتاب مقدس، به كمك محققان علوم اسلامي بيايد و پژوهش‌هاي گسترده‌اي در زمينۀ انسجام ميان لايه‌هاي آوايي و معناشناسي آيات قرآن كريم، صورت پذيرد. در پژوهش حاضر، در راستاي نيل به هدف مزبور، به واكاوي انسجام آوايي- معنايي در سورۀ لقمان پرداخته شد. روش به‌كار گرفته شده، توصيفي– تحليلي بوده و از خلال مباني نظري مطرح و تطبيق آن‌ها بر آيات مباركه، برخي نتايج حاصل شد: ارتباط بين جنبه‌هاي صوتي و دلالي آيات سوره كاملا مشهود است و اصوات دقيقا در اقتضاي معاني آيات به‌خدمت آمد‌ه‌اند. اصوات مجهور با بسامد 71%  و متوسط با بسامد 49% بيش‌ترين سهم را در القاي معاني آيات داشته‌اند و بعد از آن‌ها اصوات مهموس با بسامد 29%، شديد 27% و سايشي 24% قرار دارند. دليل غلبۀ اصوات مجهور و متوسط، ناظر بر معاني و سياق آيات است؛ زيرا در اين سوره دربارۀ موضوعات مهمي چون: عظمت قرآن كريم، خلقت خداوند، رستاخيز عظيم قيامت، توحيدگرايي و ارزش‌هاي اخلاقي سخن به‌ميان آمده است كه نياز به‌كارگيري اين اصوات را بيش‌تر توجيه مي‌كند و در مقابل آن، در  مواضعي كه نياز به برانگيختن احساسات لطيف مخاطب است، از اصوات مهموس و سايشي آرامش‌بخش افزون‌تري استفاده شده است؛ به‌گونه‌اي كه تناسب آوايي ميان حروف كلمات و معاني آن‌ها كاملا مشهود است و جايگزين كردن آن‌ها با واژگان ديگر، غيرممكن است.