آشنايي‌زدايي جايگزيني در قرآن كريم بررسي موردي تشبيه و كنايه در داستان حضرت نوح (ع)

يكي از تكنيك‌هايي كه در علم زبان‌شناسي مورد توجه قرار گرفته است، تكنيك آشنايي‌زدايي است كه در آن گوينده يا نويسنده سعي دارد در اثر خود از زبان معيار عدول كرده كه بدين وسيله با واداشتن مخاطب به كنكاش ذهني، درك هر چه عميق‌تر مفاهيم را به دنبال دارد به طوري كه جنبه‌ي تاثيرگذاري آن بسيار بيشتر از كلام عادي خواهد بود. قرآن كريم به عنوان يك متن فرابشري به بهترين شيوه در جاي جاي قرآن از اين شيوه بهره برده است و از آنجايي‌كه بررسي اين تكنيك در فهم يكي از جنبه‌هاي اعجاز قرآن بسيار مهم مي‌نمايد لذا پژوهش حاضر بر آن است تا با شيوه‌ي توصيفي و تحليلي و با استقراء تام داستان حضرت نوح عليه‌السلام در سور قرآني، آشنايي‌زدايي جايگزيني را با استفاده از دو ابزار تشبيه و كنايه مورد بررسي و مداقه قرار دهد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه اين تكنيك به شكل موثري در داستان حضرت نوح به كار رفته است كه از جمله دلايل به كارگيري آن شامل، ايجاد مبالغه در معني و مضمون آيات، عموميت بخشيدن به دلالت‌هاي آيات، ايجاد شور و شوق در مخاطب، ايجاد كنكاش ذهني در وي، وسعت بخشيدن به معنا و مضمون آيات است.