روش‌هاي ترويج مشهورات از نگاه فارابي و ابن‌سينا

پژوهش حاضر ناظر به نقش محوري مشهورات در ايجاد وحدت و سوق جوامع به سمت سعادت يا شقاوت، به جست‌وجو در باب اقسام روش‌هاي ترويج مشهورات در آثار فارابي و ابن‌سينا پرداخته است. علي‌رغم عدم تصريح فارابي و ابن‌سينا به روش‌هاي ترويج مشهورات، مي‌توان بر اساس ملاكي كه از تأمل در آثار فارابي مبني بر ايجاد انگيزه در افراد به سوي انجام افعال به دست آمده است، روش‌هايي را براي ترويج مشهورات در آثار آن‌ها استنباط كرد. يك قسم از اين روش‌هاي ترويج مربوط به حوزه تعليم مي‌شود كه شامل طريق تخيلي و اقناعي است و قسم ديگر مربوط به حوزه تأديب است كه شامل اقاويل اقناعي و انفعالي مي‌شود. اقسام ديگر شامل تخيل و آثار آن، مقاربت با آراي مشهوره ديگر، قواي نفساني، قانون و شريعت، فرا گرفتن از زمان خردسالي، صناعت خطابه و جدل و عادات مي‌شود. حاصل تأمل در هر يك از اين روش‌هاي ترويج مشهورات اين است كه روش‌هاي ترويج ميان اين دو فيلسوف مكمل يكديگر محسوب مي‌شوند و روش‌‌هاي ترويج مشهورات از لوازم عوامل مشهورات هستند و عكس‌العمل اكثر افراد در قبال مشهورات گسترش يافته به‌وسيله اين روش‌ها، اقبال و در برخي، اكراه است.